Quyền và Nghĩa Vụ của Người Lao Động – Hướng Dẫn Soạn Thảo Hợp Đồng Lao Động Chuẩn Pháp Luật
Mẫu văn bản, được biên soạn bởi đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, cung cấp thông tin chi tiết về quyền và nghĩa vụ của người lao động theo quy định pháp luật Việt Nam.
Các quy định này dựa trên quy định pháp luật hiện hành, nhằm đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của người lao động được thực thi đúng pháp luật.
Để hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động soạn thảo hợp đồng lao động chuẩn, Mẫu văn bản cung cấp các mẫu hợp đồng chuyên nghiệp, tải ngay tại Mẫu văn bản.
Quyền và nghĩa vụ chung của người lao động
Quyền hưởng lương và phúc lợi
Người lao động có quyền được hưởng mức lương tối thiểu vùng theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, họ còn được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các chế độ phúc lợi khác nhằm đảm bảo đời sống và an toàn khi làm việc, theo quy định tại Điều 90 Bộ luật Lao động 2019.
Quyền làm việc trong điều kiện an toàn
Người lao động có quyền yêu cầu được làm việc trong môi trường an toàn, vệ sinh. Họ phải được cung cấp đầy đủ trang thiết bị bảo hộ lao động để phòng tránh tai nạn và bệnh nghề nghiệp, bảo vệ sức khỏe trong suốt quá trình làm việc.
Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Thống kê năm 2024, có 78% người lao động hiện được hưởng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 22% người lao động làm việc trong điều kiện thiếu an toàn, tiềm ẩn nguy cơ về sức khỏe và an toàn lao động.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Nghĩa vụ của người lao động
Tuân thủ nội quy lao động
Người lao động có nghĩa vụ phải tuân thủ nghiêm chỉnh nội quy lao động, kỷ luật lao động và các quy định do doanh nghiệp ban hành. Điều này được quy định rõ tại Điều 118 Bộ luật Lao động 2019 nhằm đảm bảo môi trường làm việc ổn định, công bằng và an toàn cho tất cả các bên tham gia quan hệ lao động.
Bảo vệ tài sản và bí mật kinh doanh
Ngoài ra, người lao động còn có trách nhiệm bảo vệ tài sản, bí mật công nghệ, và thông tin kinh doanh của doanh nghiệp. Việc giữ gìn và bảo mật các thông tin quan trọng không chỉ góp phần bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp mà còn tạo dựng uy tín và sự tin tưởng trong quan hệ lao động.
Số liệu gần nhất: Theo báo cáo của Bộ Lao động năm 2024, có khoảng 10% các tranh chấp lao động phát sinh do việc người lao động vi phạm nội quy lao động, cho thấy tầm quan trọng của việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định này.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Quyền và nghĩa vụ của người lao động trong hợp đồng lao động
Quyền được ký hợp đồng lao động
Người lao động có quyền yêu cầu được ký hợp đồng lao động với các điều khoản rõ ràng và minh bạch về:
Mức lương,
Thời gian làm việc,
Chế độ phúc lợi và các quyền lợi khác.
Việc ký hợp đồng lao động đảm bảo quyền lợi pháp lý cho người lao động và là cơ sở để giải quyết các tranh chấp nếu có.
>>> XEM THÊM & TẢI NGAY : Mẫu hợp đồng lao động có các điều khoản chuẩn về quyền và nghĩa vụ người lao động.
Nghĩa vụ thực hiện hợp đồng
Người lao động có nghĩa vụ thực hiện đúng và đầy đủ các điều khoản đã thỏa thuận trong hợp đồng, bao gồm:
Tuân thủ thời gian làm việc,
Hoàn thành các nhiệm vụ, công việc được giao,
Thực hiện các quy định nội quy lao động của doanh nghiệp.
Theo số liệu mới nhất của Sở Lao động TP.HCM năm 2024, có khoảng 15% hợp đồng lao động thiếu các điều khoản rõ ràng, dẫn đến nhiều tranh chấp về quyền lợi giữa người lao động và người sử dụng lao động.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Quyền và nghĩa vụ theo luật an toàn, vệ sinh lao động
Quyền được bảo đảm an toàn
Theo Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015, người lao động có quyền được làm việc trong môi trường an toàn, lành mạnh. Người lao động có quyền từ chối làm việc nếu phát hiện môi trường làm việc hoặc điều kiện lao động không đảm bảo các tiêu chuẩn an toàn và vệ sinh theo quy định.
Quyền này nhằm bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người lao động trước các nguy cơ tai nạn, bệnh nghề nghiệp và các nguy hại khác trong quá trình làm việc. Người sử dụng lao động có trách nhiệm loại bỏ hoặc khắc phục kịp thời các nguy cơ để đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Nghĩa vụ tuân thủ quy định an toàn
Người lao động có nghĩa vụ nghiêm túc sử dụng các thiết bị bảo hộ cá nhân do doanh nghiệp cung cấp và tuân thủ đầy đủ các quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động.
Việc tuân thủ này bao gồm việc không tự ý tháo bỏ, sử dụng sai cách thiết bị bảo hộ, không vi phạm các quy tắc an toàn đã được hướng dẫn, và phối hợp với người sử dụng lao động trong việc duy trì môi trường làm việc an toàn. Người lao động cũng cần tham gia đầy đủ các khóa đào tạo, huấn luyện an toàn lao động do doanh nghiệp tổ chức.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Quyền và nghĩa vụ của người lao động nước ngoài
Quyền được cấp giấy phép lao động
Người lao động nước ngoài khi làm việc tại Việt Nam phải được cấp giấy phép lao động hợp pháp theo quy định tại Nghị định số 152/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Giấy phép lao động là chứng nhận cho phép người nước ngoài làm việc trong một ngành nghề, vị trí cụ thể tại Việt Nam trong thời gian nhất định. Việc cấp giấy phép lao động nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ, minh bạch, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động cũng như doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài. Người lao động cần hoàn thành đầy đủ thủ tục xin cấp giấy phép trước khi bắt đầu làm việc để tránh các rủi ro pháp lý.
Nghĩa vụ tuân thủ pháp luật Việt Nam
Bên cạnh quyền lợi, người lao động nước ngoài cũng có nghĩa vụ tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp luật của Việt Nam, bao gồm nghĩa vụ đóng thuế thu nhập cá nhân, tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định, và tuân thủ các điều khoản trong Bộ luật Lao động Việt Nam. Người lao động nước ngoài phải chấp hành các quy định về an toàn lao động, bảo vệ môi trường và các quy định khác liên quan đến ngành nghề làm việc. Việc tuân thủ pháp luật không chỉ giúp họ bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn góp phần xây dựng môi trường lao động công bằng, ổn định và phát triển bền vững tại Việt Nam.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Trách nhiệm của doanh nghiệp đối với quyền và nghĩa vụ người lao động
Đảm bảo quyền lợi người lao động
Doanh nghiệp có trách nhiệm đảm bảo đầy đủ các quyền lợi hợp pháp cho người lao động theo quy định của pháp luật, bao gồm việc trả lương đúng hạn, đóng đầy đủ các loại bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và các chế độ bảo hiểm khác. Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải tạo điều kiện làm việc an toàn, lành mạnh, trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ lao động và tổ chức các chương trình đào tạo, huấn luyện về an toàn vệ sinh lao động nhằm phòng tránh tai nạn và bệnh nghề nghiệp. Việc bảo vệ quyền lợi người lao động không chỉ góp phần nâng cao tinh thần và hiệu quả làm việc mà còn giúp doanh nghiệp xây dựng môi trường lao động bền vững và trách nhiệm xã hội.
Kiểm tra và giám sát nghĩa vụ
Doanh nghiệp cần tổ chức kiểm tra, giám sát việc thực hiện nội quy lao động và các quy định pháp luật của người lao động trong quá trình làm việc. Khi phát hiện các vi phạm, doanh nghiệp phải xử lý kịp thời, công bằng theo quy định pháp luật và nội quy đã ban hành, đồng thời ghi nhận và xử lý các phản hồi, khiếu nại của người lao động liên quan đến quyền và nghĩa vụ. Việc giám sát chặt chẽ giúp đảm bảo sự tuân thủ nghiêm túc, tạo môi trường làm việc ổn định và giảm thiểu các tranh chấp phát sinh.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Lưu ý khi soạn thảo hợp đồng lao động
Minh bạch quyền và nghĩa vụ
Hợp đồng lao động cần nêu rõ và cụ thể các quyền lợi của người lao động như mức lương, chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, cùng với các nghĩa vụ quan trọng như tuân thủ nội quy lao động, đảm bảo an toàn lao động và các quy định của doanh nghiệp. Sự minh bạch trong hợp đồng giúp tạo sự tin tưởng và trách nhiệm giữa các bên, đồng thời hạn chế tranh chấp phát sinh.
Tuân thủ quy định quốc tế
Việt Nam là thành viên của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và đã phê chuẩn nhiều công ước quan trọng về quyền lao động. Do đó, hợp đồng lao động phải đảm bảo không có điều khoản nào phân biệt đối xử dựa trên giới tính, tuổi tác, dân tộc, tôn giáo hoặc bất kỳ yếu tố nào khác, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động theo các chuẩn mực quốc tế.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Những câu hỏi thường gặp về quyền và nghĩa vụ của người lao động
1. Người lao động có những quyền cơ bản gì theo pháp luật?
Người lao động được hưởng các quyền cơ bản như:
Quyền được ký kết hợp đồng lao động;
Quyền được trả lương đầy đủ, đúng hạn;
Quyền được bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động;
Quyền được nghỉ ngơi, nghỉ phép theo quy định;
Quyền được tham gia bảo hiểm xã hội, y tế và các chế độ bảo hiểm khác;
Quyền khiếu nại, tố cáo khi quyền lợi bị xâm phạm;
Quyền tham gia đại diện tập thể lao động.
2. Nghĩa vụ của người lao động là gì?
Người lao động có nghĩa vụ:
Thực hiện đúng hợp đồng lao động và nội quy, quy chế của doanh nghiệp;
Bảo vệ tài sản, bí mật kinh doanh của người sử dụng lao động;
Tuân thủ kỷ luật lao động và các quy định về an toàn lao động;
Nâng cao trình độ, kỹ năng để đáp ứng yêu cầu công việc;
Thực hiện các nhiệm vụ được giao một cách nghiêm túc, có trách nhiệm.
3. Người lao động có quyền tham gia đóng góp ý kiến vào hoạt động của doanh nghiệp không?
Có. Người lao động hoặc đại diện tập thể lao động có quyền tham gia đóng góp ý kiến, đề xuất nhằm cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ quyền lợi chung.
4. Làm thế nào khi quyền lợi của người lao động bị xâm phạm?
Người lao động có thể:
Khiếu nại trực tiếp với người sử dụng lao động;
Liên hệ tổ chức công đoàn để được hỗ trợ;
Nộp đơn tố cáo đến cơ quan quản lý lao động hoặc tòa án để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
5. Người lao động có nghĩa vụ bảo mật thông tin không?
Có. Người lao động phải giữ bí mật các thông tin về kỹ thuật, công nghệ, kinh doanh, tài chính của doanh nghiệp mà mình biết được trong quá trình làm việc, trừ khi pháp luật có quy định khác.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải mẫu và tư vấn liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người lao động một cách đầy đủ và chính xác
Quyền và nghĩa vụ của người lao động là nền tảng để xây dựng môi trường làm việc công bằng, an toàn và hiệu quả. Việc soạn thảo hợp đồng lao động đúng chuẩn pháp lý giúp doanh nghiệp và người lao động tuân thủ quy định của Bộ luật Lao động 2019 và các văn bản liên quan. Với các mẫu hợp đồng lao động được biên soạn bởi đội ngũ luật sư tại Mẫu văn bản, bạn có thể đảm bảo tính pháp lý và chuyên nghiệp. Truy cập ngay mauvanban.vn để tải các mẫu hợp đồng lao động chuẩn, giúp tiết kiệm thời gian và bảo vệ quyền lợi đôi bên!