Các trường hợp được điều chỉnh mức lương và quy định tăng lương theo Bộ luật Lao động
Bạn đã cập nhật chính sách tăng lương mới nhất chưa?
Trong năm 2025, việc tăng lương tiếp tục là mối quan tâm hàng đầu với người lao động và cán bộ công chức. Theo Nghị quyết mới nhất của Chính phủ, lương cơ sở sẽ tăng từ 1.800.000 đồng lên 2.000.000 đồng từ ngày 1/7/2025, kéo theo điều chỉnh hàng loạt chế độ lương như lương cơ bản, lương hưu, lương tối thiểu vùng.
Đây là bước tiến quan trọng nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu, đồng thời cải thiện chế độ tăng lương cho cán bộ công chức theo hướng công bằng và minh bạch hơn.
Mauvanban.vn là nguồn cung cấp uy tín các biểu mẫu hành chính – pháp lý. Tất cả các mẫu văn bản đều được cập nhật theo quy định mới nhất, chuẩn cấu trúc, dễ chỉnh sửa và sử dụng được ngay trong các cơ quan, doanh nghiệp.
>>> [Tải mẫu đơn đề nghị tăng lương chuẩn theo quy định 2025 tại đây]
TÌM HIỂU VỀ LƯƠNG CƠ SỞ, LƯƠNG CƠ BẢN, LƯƠNG TỐI THIỂU VÙNG VÀ LƯƠNG HƯU
Lương cơ sở
Lương cơ sở là một khái niệm quan trọng, thuật ngữ "Lương cơ sở" được xuất hiện nhiều nhiều văn bản về cán bộ, công chức, viên chức, các chế độ bảo hiểm xã hội, trợ cấp bảo hiểm xã hội… Tuy nhiên, pháp luật hiện hành chưa có định nghĩa chính thức về mức lương cơ sở.
Dựa trên luật và các văn bản pháp luật có liên quan có thể hiểu "Lương cơ sở" là mức lương làm căn cứ để tính mức hưởng lương, phụ cấp và chế độ tiền thưởng áp dụng đối với người hưởng lương làm việc trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập.
Lương cơ bản
Cũng như lương cơ sở. theo quy định hiện nay, pháp luật Việt Nam không có quy định nào định nghĩa hoặc đưa ra khái niệm về lương cơ bản.
Tuy nhiên, cũng có thể hiểu lương cơ bản là mức lương thấp nhất hay tối thiểu mà người lao động có thể nhận được khi làm việc trong một cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, đơn vị nào đó không bao gồm các khoản tiền thưởng, phụ cấp, trợ cấp và các khoản thu nhập bổ sung. Lương cơ bản là tiền lương ghi trong hợp đồng lao động dựa trên sự thỏa thuận đồng ý giữa người lao động và người sử dụng lao động.
Đây là mức lương được dùng làm căn cứ tính đóng các khoản bảo hiểm gồm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.
Mức lương cơ bản không bao gồm các khoản phụ cấp, tiền thưởng, phúc lợi và các khoản thu nhập bổ sung khác. Do đó, trong nhiều trường hợp, lương cơ bản không phải là lương thực nhận của người lao động.
Lương tối thiếu vùng
Hiện nay, tại Bộ luật Lao động 2019 đưa ra định nghĩa về mức lương tối thiểu. Mức lương này được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng, giờ.
Cụ thể tại Điều 91 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
“Mức lương tối thiểu
1. Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.
2. Mức lương tối thiểu được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng, giờ.
3. Mức lương tối thiểu được điều chỉnh dựa trên mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường; chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế; quan hệ cung, cầu lao động; việc làm và thất nghiệp; năng suất lao động; khả năng chi trả của doanh nghiệp.
4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này; quyết định và công bố mức lương tối thiểu trên cơ sở khuyến nghị của Hội đồng tiền lương quốc gia.”
Như vậy, có thể hiểu lương tối thiểu vùng là mức lương thấp nhất để người sử dụng lao động trả cho người lao động làm việc trong điều kiện lao động bình thường, nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.
Mức lương tối thiểu vùng được áp dụng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động; không áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm việc tại cơ quan, đơn vị hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập. Thông thường, lương tối thiểu vùng sẽ được điều chỉnh 1 năm/1 lần.
Lương hưu
Hiểu đơn giản, lương hưu là khoản tiền trợ cấp hưu trí được trả hàng tháng cho người lao động sau khi họ đã nghỉ hưu theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội. Đây được coi là một phần trong chế độ phúc lợi xã hội mà nhà nước dành cho người lao động khi họ không còn làm việc, giúp họ trang trải chi phí sinh hoạt và duy trì mức sống tối thiểu trong giai đoạn nghỉ hưu.
Việc nắm rõ sự khác nhau giữa lương cơ sở, lương cơ bản, lương tối thiểu vùng và lương hưu không chỉ giúp bạn hiểu đúng chế độ tiền lương của mình, mà còn chủ động hơn trong thương lượng, khiếu nại và hoạch định thu nhập. Mỗi loại lương đều có cơ sở pháp lý và phương thức áp dụng riêng, cần được cập nhật thường xuyên.
>>> [Tải trọn bộ biểu mẫu và hướng dẫn về các loại lương tại Mauvanban.vn]
QUY ĐỊNH VỀ VIỆC TĂNG LƯƠNG HÀNG NĂM CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG DOANH NGHIỆP THEO BỘ LUẬT LAO ĐỘNG MỚI NHẤT THẾ NÀO?
Theo Điều 103 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp
Chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp và các chế độ khuyến khích đối với người lao động được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định của người sử dụng lao động.
Theo đó quy định về việc tăng lương hàng năm cho người lao động doanh nghiệp được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định của người sử dụng lao động.
Ngoài ra theo Điều 91 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Mức lương tối thiểu
1. Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.
2. Mức lương tối thiểu được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng, giờ.
3. Mức lương tối thiểu được điều chỉnh dựa trên mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường; chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế; quan hệ cung, cầu lao động; việc làm và thất nghiệp; năng suất lao động; khả năng chi trả của doanh nghiệp.
Theo đó mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động. Nếu mức lương tối thiểu tăng cao hơn lương doanh nghiệp đang trả cho người lao động thì doanh nghiệp phải tăng lương lên mức ít nhất bằng với mức lương tối thiểu.
HIỆN NAY CÓ CÁC HÌNH THỨC TRẢ LƯƠNG NÀO?
Theo Điều 96 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Hình thức trả lương
1. Người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận về hình thức trả lương theo thời gian, sản phẩm hoặc khoán.
2. Lương được trả bằng tiền mặt hoặc trả qua tài khoản cá nhân của người lao động được mở tại ngân hàng.
Trường hợp trả lương qua tài khoản cá nhân của người lao động được mở tại ngân hàng thì người sử dụng lao động phải trả các loại phí liên quan đến việc mở tài khoản và chuyển tiền lương.
3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
Theo đó hiện nay người sử dụng lao động và người lao động có thể thỏa thuận về hình thức trả lương như sau:
- Trả lương theo thời gian;
- Trả lương theo sản phẩm;
- Trả lương khoán.
Lương được trả bằng tiền mặt hoặc trả qua tài khoản cá nhân của người lao động được mở tại ngân hàng.
Nếu trả lương qua tài khoản cá nhân của người lao động được mở tại ngân hàng thì người sử dụng lao động phải trả các loại phí liên quan đến việc mở tài khoản và chuyển tiền lương.
>>> XEM THÊM & TẢI NGAY : Bản hợp đồng lao động
TĂNG LƯƠNG CÓ PHẢI LÀM LẠI HỢP ĐỒNG LAO ĐỘNG?
Trong trường hợp này của bạn thì công ty bạn không cần phải làm lại hợp đồng lao động. Để đơn giản thủ tục, công ty cần ghi rõ " Quyết định tăng lương này có giá trị như phụ lục hợp đồng lao động."
Điều 22 Bộ luật Lao động 2019 quy định:
Điều 22. Phụ lục hợp đồng lao động
1. Phụ lục hợp đồng lao động là bộ phận của hợp đồng lao động và có hiệu lực như hợp đồng lao động.
2. Phụ lục hợp đồng lao động quy định chi tiết, sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản của hợp đồng lao động nhưng không được sửa đổi thời hạn của hợp đồng lao động.
Trường hợp phụ lục hợp đồng lao động quy định chi tiết một số điều, khoản của hợp đồng lao động mà dẫn đến cách hiểu khác với hợp đồng lao động thì thực hiện theo nội dung của hợp đồng lao động.
Trường hợp phụ lục hợp đồng lao động sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản của hợp đồng lao động thì phải ghi rõ nội dung điều, khoản sửa đổi, bổ sung và thời điểm có hiệu lực.
Như vậy, bản chất của phụ lục hợp đồng lao động là có giá trị pháp lý như hợp đồng lao động cho nên khi tăng lương công ty bắt buộc phải ký thêm phụ lục hợp đồng lao động.
CÂU HỎI LIÊN QUAN
1. Lương cơ bản có phải là lương cơ sở không?
Không.
Lương cơ bản là mức lương ghi trên hợp đồng lao động, thường áp dụng trong doanh nghiệp.
Lương cơ sở được Chính phủ quy định, là căn cứ để tính lương và phụ cấp cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực nhà nước.
2. Tăng lương cơ sở có ảnh hưởng đến lương hưu không?
Có. Khi lương cơ sở tăng, Nhà nước thường điều chỉnh lương hưu tương ứng cho người nghỉ hưu trước thời điểm tăng lương, đặc biệt với người hưởng lương từ ngân sách hoặc có thời gian đóng BHXH dài hạn.
3. Chế độ tăng lương cho cán bộ, công chức được thực hiện như thế nào?
Cán bộ, công chức sẽ được tăng lương theo:
Thâm niên, hệ số ngạch bậc.
Điều chỉnh lương cơ sở theo Nghị quyết của Quốc hội.
Kết quả đánh giá hàng năm có thể quyết định thời điểm xét nâng bậc lương thường xuyên hoặc trước thời hạn.
4. Lương tối thiểu vùng và lương cơ bản có mối liên hệ gì?
Lương cơ bản không được thấp hơn lương tối thiểu vùng. Doanh nghiệp phải trả lương cơ bản ≥ mức tối thiểu vùng theo địa bàn hoạt động, đảm bảo quyền lợi tối thiểu của người lao động theo Bộ luật Lao động.
5. Tăng lương có bắt buộc theo năm không?
Không bắt buộc.
Doanh nghiệp tự quyết định theo năng lực, hiệu quả làm việc hoặc chính sách nội bộ.
Nhà nước có thể quy định thời điểm điều chỉnh lương tối thiểu vùng hoặc lương cơ sở, gián tiếp ảnh hưởng đến việc tăng lương chung.
6. Tôi có thể làm đơn xin tăng lương không?
Có. Người lao động có thể chủ động làm đơn đề nghị tăng lương nếu thấy mình đáp ứng đủ điều kiện hoặc đã lâu chưa được điều chỉnh.
>>> Tải ngay mẫu đơn xin tăng lương chuẩn doanh nghiệp tại [Mauvanban.vn]
7. Tăng lương có làm tăng đóng bảo hiểm xã hội không?
Có thể có.
Nếu mức lương ghi trên hợp đồng được điều chỉnh tăng, mức đóng BHXH, BHYT, BHTN cũng sẽ tăng theo (tối đa không quá 20 lần mức lương cơ sở).
Việc tăng lương không chỉ đơn thuần là cải thiện thu nhập cá nhân, mà còn thể hiện chính sách an sinh xã hội, sự ghi nhận đóng góp của người lao động trong cả khu vực công và tư. Những thay đổi mới nhất về lương cơ sở, lương cơ bản, hay lương tối thiểu vùng đều có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của cán bộ, công chức, người lao động và người nghỉ hưu.
Hiểu rõ bản chất và sự khác biệt giữa các loại lương – từ chế độ tăng lương định kỳ đến tăng lương cho cán bộ công chức hay điều chỉnh lương hưu – sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền lợi và lên kế hoạch tài chính cá nhân một cách phù hợp.