Các nghị định hướng dẫn luật lao động: Tổng hợp và ứng dụng thực tiễn

Các nghị định hướng dẫn Bộ luật Lao động 2019 cùng Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 là nền tảng pháp lý quan trọng giúp doanh nghiệp và người lao động hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ cũng như trách nhiệm trong môi trường làm việc. Việc nắm bắt chính xác các quy định này không chỉ giúp tuân thủ pháp luật mà còn góp phần xây dựng quan hệ lao động bền vững, minh bạch và an toàn.

Mẫu văn bản tự hào cung cấp các tài liệu pháp lý chất lượng, biên soạn bởi đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, cùng các mẫu hợp đồng lao động chuẩn chỉnh, hỗ trợ bạn bảo vệ quyền lợi và vận hành doanh nghiệp đúng quy định.

Tổng quan về các Nghị định hướng dẫn Bộ luật Lao động 2019

Bộ luật Lao động 2019 là văn bản pháp lý quan trọng, điều chỉnh mọi khía cạnh liên quan đến quan hệ lao động tại Việt Nam. Tuy nhiên, để các quy định trong Bộ luật này được áp dụng hiệu quả và phù hợp với thực tế, Nhà nước đã ban hành nhiều nghị định hướng dẫn cụ thể.

Những nghị định này không chỉ làm rõ các điều khoản, mà còn cung cấp hướng dẫn chi tiết về quyền lợi, nghĩa vụ của người lao động và người sử dụng lao động. Qua đó, giúp đảm bảo tính minh bạch, công bằng trong môi trường làm việc, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải quyết các tranh chấp lao động.

1. Vai trò của các Nghị định hướng dẫn

Các nghị định hướng dẫn Bộ luật Lao động 2019 đóng vai trò then chốt trong việc cụ thể hóa các quy định pháp luật, giúp các bên dễ dàng hiểu và thực hiện đúng pháp luật. Bộ luật Lao động đề cập nhiều vấn đề tổng quát, vì vậy các nghị định hướng dẫn sẽ cung cấp những quy định chi tiết hơn về:

• Điều kiện lao động: Các tiêu chuẩn về môi trường làm việc, thời gian làm việc, nghỉ ngơi, bảo hộ lao động nhằm đảm bảo an toàn, sức khỏe cho người lao động.

• Quan hệ lao động: Hướng dẫn về việc ký kết, thực hiện và chấm dứt hợp đồng lao động, quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia quan hệ lao động.

• Tiền lương: Quy định cụ thể về mức lương tối thiểu, cách trả lương và các chế độ phụ cấp liên quan.

• An toàn lao động: Các biện pháp bảo vệ người lao động khỏi các nguy cơ tai nạn, bệnh nghề nghiệp trong quá trình làm việc.

Nhờ những quy định chi tiết này, doanh nghiệp và người lao động có thể xây dựng quan hệ lao động minh bạch, tuân thủ pháp luật và hạn chế tối đa các tranh chấp phát sinh.

>>> XEM THÊM & TẢI NGAY : Mẫu hợp đồng lao động ngắn gọn

Các Nghị định chính hướng dẫn thi hành Bộ luật Lao động 2019

Trong số rất nhiều văn bản pháp luật hướng dẫn, một số nghị định nổi bật được nhiều doanh nghiệp và người lao động quan tâm gồm:

• Nghị định 145/2020/NĐ-CP về Điều kiện lao động và Quan hệ lao động: Đây là văn bản hướng dẫn cụ thể về các điều kiện làm việc, quy định về hợp đồng lao động, thời giờ làm việc, nghỉ ngơi và các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Nghị định giúp đảm bảo các quy định của Bộ luật Lao động được thực thi chính xác và thống nhất trên toàn quốc.

• Nghị định 135/2020/NĐ-CP quy định về tuổi nghỉ hưu: Nghị định này quy định chi tiết về độ tuổi nghỉ hưu theo từng đối tượng người lao động, chế độ lùi tuổi nghỉ hưu, góp phần đảm bảo quyền lợi lâu dài cho người lao động, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

• Nghị định 74/2024/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu: Đây là nghị định mới nhất cập nhật mức lương tối thiểu vùng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, nhằm bảo vệ người lao động khỏi việc bị trả lương thấp hơn mức sống tối thiểu, đảm bảo thu nhập tối thiểu cho người lao động trong bối cảnh kinh tế thay đổi.

Ngoài ra, theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, đến năm 2024 đã có hơn 20 văn bản nghị định và thông tư được ban hành nhằm hướng dẫn thi hành Bộ luật Lao động 2019. Điều này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Nhà nước trong việc hoàn thiện hành lang pháp lý, đảm bảo môi trường lao động công bằng và bền vững.

>>> Tải mẫu hợp đồng lao động tại Mẫu văn bản để tuân thủ các quy định hướng dẫn của nghị định

 Nghị định 145/2020/NĐ-CP: Điều kiện lao động và quan hệ lao động

Nghị định 145/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 01/02/2021, là văn bản quy phạm pháp luật quan trọng quy định cụ thể các điều kiện lao động, nội quy, kỷ luật lao động cũng như các quan hệ lao động phát sinh trong quá trình làm việc tại doanh nghiệp, nhằm bảo vệ quyền lợi của người lao động và đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả.

2.1. Nội dung chính

• Nội quy lao động và kỷ luật lao động: Nghị định quy định rõ các quy tắc, quy định nội bộ doanh nghiệp về quyền và nghĩa vụ của người lao động, biện pháp xử lý kỷ luật khi vi phạm nội quy, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và đúng pháp luật.

• Trách nhiệm vật chất của người lao động: Đưa ra nguyên tắc và điều kiện áp dụng trách nhiệm vật chất khi người lao động gây thiệt hại cho doanh nghiệp, đảm bảo quyền lợi của cả hai bên.

• Quy định đặc biệt về phòng vắt, trữ sữa mẹ: Doanh nghiệp sử dụng từ 1.000 lao động nữ trở lên bắt buộc phải trang bị phòng vắt và trữ sữa mẹ cho lao động nữ, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho lao động nữ vừa làm việc vừa nuôi con nhỏ, theo đúng quy định tại Nghị định.

2.2. Ứng dụng thực tiễn

• Hướng dẫn xử lý hợp đồng lao động vô hiệu: Nghị định quy định rõ các trường hợp hợp đồng lao động bị coi là vô hiệu và cách thức xử lý, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động cũng như đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ luật pháp.

• Quy định về cho thuê lại lao động: Điều chỉnh rõ ràng việc cho thuê lại lao động trong doanh nghiệp, nhằm hạn chế các vi phạm và tranh chấp trong quá trình sử dụng lao động thuê lại.

• Chấm dứt hợp đồng lao động: Hướng dẫn các thủ tục, điều kiện chấm dứt hợp đồng lao động hợp pháp, tránh gây tranh chấp và bảo vệ quyền lợi người lao động khi doanh nghiệp cần điều chỉnh nhân sự.

• Bảo vệ quyền lợi người lao động trong các quan hệ lao động phức tạp: Đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp lớn, đa quốc gia hoặc hoạt động trong các ngành nghề có đặc thù phức tạp về lao động.

>>> Tải mẫu hợp đồng lao động tại Mẫu văn bản để đảm bảo tuân thủ Nghị định 145/2020/NĐ-CP

 Nghị định 135/2020/NĐ-CP: Quy định về tuổi nghỉ hưu

1. Nội dung chính

Nghị định 135/2020/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động và Luật Bảo hiểm xã hội về tuổi nghỉ hưu, với những điểm nổi bật sau:

• Lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu:

  • Đối với lao động nam: tuổi nghỉ hưu được tăng dần lên đến 62 tuổi vào năm 2028.

  • Đối với lao động nữ: tuổi nghỉ hưu tăng dần lên đến 60 tuổi vào năm 2035. Lộ trình này được áp dụng theo từng năm, cụ thể như tăng thêm 3 tháng tuổi nghỉ hưu mỗi năm đối với nam, 4 tháng mỗi năm đối với nữ.

• Quy định về nghỉ hưu trước tuổi và sau tuổi nghỉ hưu:

  • Người lao động có thể nghỉ hưu sớm hoặc muộn so với tuổi nghỉ hưu quy định trong trường hợp đặc thù, ví dụ như người làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm, hoặc do yêu cầu tổ chức lao động.

  • Nghỉ hưu muộn được khuyến khích thông qua chính sách tăng mức hưởng lương hưu.

• Các điều kiện, thủ tục liên quan được hướng dẫn chi tiết để người lao động và đơn vị sử dụng lao động áp dụng chính xác.

2. Đối tượng áp dụng

• Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động trong khu vực tư nhân, bao gồm các công ty, doanh nghiệp tư nhân, hợp tác xã, doanh nghiệp nhà nước hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, và các đơn vị khác.

• Công chức, viên chức trong cơ quan nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập cũng thuộc phạm vi áp dụng.

• Không áp dụng cho các lực lượng vũ trang, các trường hợp nghỉ hưu theo quy định riêng của pháp luật khác.

>>> Tải mẫu hợp đồng lao động tại Mẫu văn bản để quy định rõ quyền lợi nghỉ hưu

 Nghị định 74/2024/NĐ-CP: Mức lương tối thiểu

1. Nội dung chính

Nghị định số 74/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 01/07/2024, quy định mức lương tối thiểu vùng áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động trên toàn quốc. Mức lương tối thiểu tháng được điều chỉnh, dao động từ 3,25 triệu đồng đến 4,98 triệu đồng tùy theo từng vùng kinh tế, tăng khoảng 6% so với mức lương tối thiểu quy định trước đó.

Nghị định nhằm mục đích đảm bảo đời sống tối thiểu cho người lao động, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội từng vùng và khả năng chi trả của doanh nghiệp, góp phần duy trì sự ổn định trong thị trường lao động.

2. Ứng dụng thực tiễn

Trước sự thay đổi về mức lương tối thiểu, các doanh nghiệp cần chủ động rà soát và điều chỉnh hợp đồng lao động cũng như các thỏa ước lao động tập thể để phù hợp với quy định mới, đảm bảo quyền lợi cho người lao động.

Ngoài ra, doanh nghiệp phải lưu ý không được cắt giảm hoặc thay đổi các chế độ đãi ngộ như làm thêm giờ, làm việc ban đêm, hoặc các khoản bồi dưỡng bằng hiện vật đã thỏa thuận trước đó, nhằm bảo vệ quyền lợi và động viên tinh thần làm việc của người lao động, theo quy định của Bộ luật Lao động 2019 và các văn bản hướng dẫn liên quan.

>>> Tải mẫu hợp đồng lao động tại Mẫu văn bản để cập nhật mức lương tối thiểu theo quy định

 Nghị định hướng dẫn Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015

1. Các nghị định chính

• Nghị định 44/2016/NĐ-CP hướng dẫn kiểm định kỹ thuật an toàn, huấn luyện an toàn lao động và quan trắc môi trường lao động nhằm đảm bảo việc thực hiện các biện pháp an toàn theo đúng quy chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn hiện hành.

• Nghị định 88/2020/NĐ-CP quy định chi tiết về bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp bắt buộc, trong đó nêu rõ đối tượng, mức đóng và trách nhiệm của người sử dụng lao động.

• Nghị định 58/2020/NĐ-CP quy định mức đóng bảo hiểm xã hội vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, nhằm bảo đảm quyền lợi cho người lao động khi gặp rủi ro trong quá trình làm việc.

2. Yêu cầu bắt buộc

• Doanh nghiệp phải tổ chức huấn luyện an toàn lao động cho người lao động mới ít nhất 16 giờ, đồng thời thực hiện huấn luyện định kỳ tối thiểu 2 năm một lần theo quy định tại Điều 15 Nghị định 44/2016/NĐ-CP.

• Báo cáo kết quả huấn luyện an toàn lao động phải được gửi cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền trước ngày 15/12 hàng năm, đảm bảo việc giám sát và kiểm tra được thực hiện đầy đủ.

>>> Tải mẫu hợp đồng lao động tại Mẫu văn bản để đảm bảo tuân thủ quy định an toàn lao động

 Các nghị định khác liên quan đến Bộ luật Lao động 2019

1. Nghị định 152/2020/NĐ-CP

Nghị định này hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Bộ luật Lao động 2019 liên quan đến lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam và quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài. Cụ thể:

• Quy định về điều kiện cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài;

• Trình tự, thủ tục và các giấy tờ cần thiết để xin cấp giấy phép lao động;

• Quy định về trách nhiệm quản lý, giám sát lao động nước ngoài của các cơ quan chức năng và người sử dụng lao động;

• Các quy định về bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài theo luật pháp Việt Nam. Nghị định này giúp cụ thể hóa và tạo điều kiện thuận lợi trong việc sử dụng lao động nước ngoài, đồng thời bảo đảm sự công bằng, minh bạch và phù hợp với pháp luật lao động Việt Nam.

2. Nghị định 12/2022/NĐ-CP

Đây là nghị định quan trọng quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và xuất khẩu lao động, có vai trò quan trọng trong việc tăng cường kỷ luật lao động và bảo vệ quyền lợi của người lao động. Một số điểm nổi bật:

• Xử phạt các hành vi vi phạm quy định về hợp đồng lao động, điều kiện làm việc, an toàn lao động;

• Phạt tiền đối với các vi phạm về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của người lao động và người sử dụng lao động;

• Quy định mức phạt đối với các hành vi vi phạm trong hoạt động xuất khẩu lao động trái phép hoặc không đúng quy định;

• Tăng cường vai trò của các cơ quan chức năng trong công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm nhằm bảo đảm tuân thủ pháp luật lao động và bảo hiểm xã hội. Nghị định này đóng vai trò răn đe, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các chủ thể trong quan hệ lao động, góp phần xây dựng môi trường lao động lành mạnh và bền vững.

>>> Tải mẫu hợp đồng lao động chuyên nghiệp tại Mẫu văn bản để đảm bảo tuân thủ các nghị định hướng dẫn

 Những câu hỏi thường gặp liên quan đến các nghị định hướng dẫn luật lao động

1. Nghị định là gì và vai trò của nghị định trong hệ thống pháp luật lao động?

Nghị định là văn bản do Chính phủ ban hành nhằm hướng dẫn, cụ thể hóa các quy định của luật hoặc pháp lệnh, trong đó có Luật Lao động. Nghị định giúp quy định chi tiết, rõ ràng các điều khoản, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực thi pháp luật lao động.

2. Có những nghị định nào quan trọng hướng dẫn Luật Lao động hiện nay?

Một số nghị định quan trọng gồm:

• Nghị định số 145/2020/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Lao động năm 2019.

• Nghị định số 05/2015/NĐ-CP về quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Lao động.

• Nghị định số 28/2020/NĐ-CP quy định về bảo hiểm xã hội bắt buộc.

• Nghị định số 148/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội.

• Các nghị định liên quan đến tiền lương, tiền thưởng, an toàn vệ sinh lao động, hợp đồng lao động, kỷ luật lao động,...

  

3. Nghị định hướng dẫn Luật Lao động có phải là văn bản bắt buộc phải tuân theo không?

Có. Nghị định là văn bản quy phạm pháp luật có giá trị thi hành trực tiếp và bắt buộc mọi tổ chức, cá nhân trong phạm vi áp dụng phải tuân thủ.

4. Làm sao để biết nghị định nào áp dụng cho doanh nghiệp hoặc người lao động?

Doanh nghiệp và người lao động cần theo dõi các văn bản quy phạm pháp luật được đăng tải trên cổng thông tin của Chính phủ, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội hoặc các cơ quan liên quan. Ngoài ra, nên tham khảo tư vấn pháp luật để áp dụng đúng nghị định phù hợp với ngành nghề, loại hình hoạt động và quy mô doanh nghiệp.

5. Các nghị định có thể thay đổi, sửa đổi hay bãi bỏ không?

Có. Chính phủ có thẩm quyền ban hành nghị định mới để sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế các nghị định cũ nhằm phù hợp với tình hình thực tế và các quy định pháp luật mới.

>>> Tải mẫu hợp đồng lao động chuyên nghiệp tại Mẫu văn bản để đảm bảo tuân thủ các nghị định hướng dẫn

Các nghị định hướng dẫn Bộ luật Lao động 2019 và nghị định hướng dẫn luật an toàn lao động đóng vai trò quan trọng trong việc cụ thể hóa Bộ luật Lao động 2019 và Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, đảm bảo quan hệ lao động minh bạch và an toàn. Việc áp dụng đúng các nghị định giúp doanh nghiệp và người lao động bảo vệ quyền lợi, giảm thiểu rủi ro pháp lý. Với sự hỗ trợ từ Mẫu văn bản, bạn có thể tiếp cận các mẫu hợp đồng lao động chuẩn xác, được soạn thảo bởi đội ngũ luật sư uy tín, phù hợp với các nghị định hiện hành. Hãy bắt đầu ngay hôm nay bằng cách tải tài liệu tại Mẫu văn bản.