Tổng quan về kết hôn trái pháp luật: Các trường hợp, thủ tục hủy và chia tài sản

Kết hôn trái pháp luật không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của các bên trong hôn nhân mà còn gây ra nhiều hệ lụy pháp lý phức tạp về tài sản, con cái và trách nhiệm xã hội. Việc hiểu rõ khái niệm, các trường hợp vi phạm, quy trình hủy kết hôn cũng như cách thức xử lý theo quy định của pháp luật là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Bài viết dưới đây từ Mauvanban.vn sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết và cập nhật nhất về kết hôn trái pháp luật, từ định nghĩa, các trường hợp phổ biến, đến thủ tục hủy kết hôn và chia tài sản khi hủy kết hôn trái pháp luật, giúp bạn đọc nắm rõ thông tin pháp lý quan trọng trong lĩnh vực này.

Nhận ngay hướng dẫn chi tiết về thủ tục và giấy tờ hủy kết hôn trái pháp luật tại đây!

I. Tổng quan về kết hôn trái pháp luật

1. Kết hôn trái pháp luật là gì?

Theo khoản 6 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, kết hôn trái pháp luật là trường hợp hai người đã đăng ký kết hôn tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng một hoặc cả hai bên không đáp ứng đủ các điều kiện kết hôn theo quy định pháp luật.

Điều kiện kết hôn hợp pháp gồm:

Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

Việc kết hôn phải tự nguyện, không bị ép buộc;

Không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự;

Không vi phạm các điều cấm kết hôn như tảo hôn, ép buộc, kết hôn giả tạo, kết hôn giữa người có quan hệ huyết thống gần.

Nếu vi phạm một trong những điều kiện này, quan hệ hôn nhân có thể bị xem là trái pháp luật, dẫn đến nhiều hệ quả pháp lý về quyền lợi, nghĩa vụ, tài sản và trách nhiệm với con cái. Trong trường hợp đó, Tòa án có thể xem xét hủy kết hôn trái pháp luật theo yêu cầu của cá nhân hoặc cơ quan có thẩm quyền.

2. Các trường hợp kết hôn trái pháp luật phổ biến

Kết hôn khi chưa đủ tuổi theo quy định: Nam dưới 20 tuổi, nữ dưới 18 tuổi.

Kết hôn ép buộc, không tự nguyện: Vi phạm nguyên tắc tự nguyện trong hôn nhân.

Kết hôn giả tạo: Kết hôn để trục lợi, nhập quốc tịch, hưởng chế độ ưu đãi mà không nhằm xây dựng gia đình.

Kết hôn giữa người có quan hệ huyết thống gần: Ví dụ như cha mẹ nuôi với con nuôi, người cùng dòng máu trực hệ, họ trong phạm vi ba đời, hoặc các quan hệ cấm khác theo luật.

Kết hôn khi đã có vợ/chồng: Vi phạm nguyên tắc một vợ một chồng trong hôn nhân hợp pháp.

Theo số liệu cập nhật, tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết thống đang được đẩy lùi với mức giảm bình quân 2-3%/năm ở các vùng dân tộc thiểu số, tuy nhiên vẫn tồn tại một số trường hợp vi phạm.

3. Hủy kết hôn trái pháp luật

Căn cứ pháp lý: Theo Điều 8 và Điều 11 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa án có thẩm quyền xem xét và ra quyết định hủy kết hôn trái pháp luật khi có yêu cầu hợp pháp từ các bên hoặc cơ quan có thẩm quyền.

Quy trình xử lý:

Tiếp nhận hồ sơ yêu cầu hủy kết hôn;

Xem xét điều kiện kết hôn tại thời điểm đăng ký và thời điểm xét xử;

Ra quyết định hủy kết hôn nếu phát hiện vi phạm điều kiện kết hôn hoặc các trường hợp bị cấm.

Nếu đến thời điểm xét xử, hai bên vẫn không đủ điều kiện kết hôn, Tòa án sẽ ra quyết định hủy kết hôn dù có yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân hay ly hôn.

Hậu quả pháp lý khi hủy kết hôn:

Quan hệ vợ chồng bị chấm dứt;

Các quyền, nghĩa vụ giữa hai bên bị hủy bỏ;

Quyền và nghĩa vụ đối với con cái, tài sản được giải quyết theo quy định pháp luật.

4. Chia tài sản khi hủy kết hôn trái pháp luật

Khi hủy kết hôn trái pháp luật, việc phân chia tài sản được thực hiện dựa trên nguyên tắc:

Tài sản chung được chia theo thỏa thuận hoặc theo quy định pháp luật dân sự và hôn nhân gia đình;

Tài sản riêng của mỗi bên được giữ nguyên;

Các nghĩa vụ tài chính chung cũng được giải quyết theo quy định pháp luật.

Việc chia tài sản phải đảm bảo công bằng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên, đặc biệt là trong trường hợp có con chung.

5. Cách thức xử lý kết hôn trái pháp luật

Thẩm quyền xử lý: Tòa án nhân dân cấp huyện trở lên có thẩm quyền giải quyết các vụ việc hủy kết hôn trái pháp luật.

Hồ sơ yêu cầu hủy kết hôn gồm:

Đơn yêu cầu hủy kết hôn;

Giấy chứng nhận kết hôn;

Các giấy tờ chứng minh vi phạm điều kiện kết hôn;

Các tài liệu liên quan khác.

Xử phạt hành chính: Theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP, hành vi tổ chức kết hôn cho người chưa đủ tuổi bị phạt tiền từ 1 triệu đến 3 triệu đồng; duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đủ tuổi dù đã có bản án có thể bị phạt từ 3 triệu đến 5 triệu đồng.

Hình sự: Nếu hành vi kết hôn trái pháp luật có dấu hiệu phạm tội như cưỡng ép, lừa dối, lợi dụng kết hôn để trốn tránh nghĩa vụ, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015.

6. Thống kê và xu hướng liên quan đến kết hôn trái pháp luật tại Việt Nam (2023-2025).

Giai đoạn 2017-2020, cả nước có hơn 2,7 triệu cặp đăng ký kết hôn, trong đó kết hôn lần đầu chiếm khoảng 89,23%.

Giai đoạn 2021-2023, số cặp kết hôn giảm còn khoảng 1,89 triệu, tỷ lệ kết hôn lần đầu giảm xuống còn 85,58%, phản ánh xu hướng kết hôn muộn hơn.

Số vụ ly hôn và hủy kết hôn trái pháp luật gia tăng từ 2017 đến 2023, với tổng số vụ ly hôn được tòa án giải quyết lên tới 187.690 vụ trong giai đoạn này.

Chính phủ và các cơ quan chức năng đang tích cực triển khai các chương trình hành động nhằm đẩy lùi tảo hôn, kết hôn cận huyết thống và các vi phạm trong hôn nhân.

>>>>Cần mẫu đơn đề nghị hủy kết hôn trái pháp luật? Truy cập mauvanban.vn và tải ngay mẫu chuẩn, dễ điền, dễ sử dụng!

II. Dịch vụ tư vấn về các vấn đề liên quan đến kết hôn trái pháp luật của Luật Thiên Mã

Kết hôn trái pháp luật là vấn đề pháp lý phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, nghĩa vụ và cuộc sống của các bên liên quan. Khi phát hiện hoặc nghi ngờ quan hệ hôn nhân không đáp ứng điều kiện hợp pháp theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, việc tìm kiếm sự hỗ trợ pháp lý chuyên nghiệp là vô cùng cần thiết.

Luật Thiên Mã tự hào là đơn vị cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật uy tín, chuyên sâu về các vấn đề liên quan đến kết hôn trái pháp luật, bao gồm: tư vấn về điều kiện kết hôn, các trường hợp kết hôn trái pháp luật, thủ tục hủy kết hôn, giải quyết tranh chấp tài sản và quyền nuôi con khi hủy kết hôn trái pháp luật. Đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, tận tâm của Luật Thiên Mã cam kết đồng hành cùng khách hàng, giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp một cách hiệu quả và nhanh chóng.

Khách hàng khi sử dụng dịch vụ tư vấn của Luật Thiên Mã sẽ được:

Hướng dẫn chi tiết về quy định pháp luật hiện hành liên quan đến kết hôn trái pháp luật;

Tư vấn thủ tục pháp lý hủy kết hôn trái pháp luật tại Tòa án;

Hỗ trợ soạn thảo hồ sơ, đơn từ và đại diện pháp lý nếu cần thiết;

Giải đáp các thắc mắc liên quan đến chia tài sản, quyền nuôi con và các vấn đề phát sinh khác.

>>> Tải ngay bộ mẫu văn bản chuẩn và hướng dẫn chi tiết các vấn đề về hủy kết hôn trái pháp luật tại Mauvanban.vn để hoàn thiện thủ tục nhanh chóng, thuận lợi và tránh sai sót không đáng có!

III. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Q1: Kết hôn trái pháp luật là gì?

A1: Kết hôn trái pháp luật là việc nam, nữ đã đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền nhưng vi phạm một hoặc nhiều điều kiện kết hôn theo Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 như chưa đủ tuổi, ép buộc, kết hôn cận huyết thống, hoặc đã có vợ/chồng.

Q2: Ai có quyền yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật?

A2: Người bị cưỡng ép hoặc lừa dối kết hôn, vợ/chồng của người đang có vợ/chồng khác, cha mẹ, con, người giám hộ, các cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, trẻ em, Hội Liên hiệp Phụ nữ và cá nhân, tổ chức phát hiện vi phạm đều có quyền yêu cầu Tòa án hủy kết hôn trái pháp luật.

Q3: Thủ tục hủy kết hôn trái pháp luật gồm những bước nào?

A3: Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ gồm đơn yêu cầu, giấy chứng nhận kết hôn, chứng cứ vi phạm điều kiện kết hôn và các giấy tờ liên quan.

Bước 2: Nộp hồ sơ tại Tòa án có thẩm quyền và theo dõi quá trình giải quyết vụ việc.

Q4: Khi hủy kết hôn trái pháp luật thì tài sản và quyền nuôi con được giải quyết thế nào?

A4: Tài sản chung được chia theo quy định pháp luật dân sự và hôn nhân gia đình, tài sản riêng giữ nguyên. Quyền nuôi con được xem xét dựa trên lợi ích tốt nhất của trẻ, theo quy định pháp luật.

Q5: Kết hôn trái pháp luật có bị xử phạt hình sự không?

A5: Hiện nay, kết hôn trái pháp luật chủ yếu bị xử lý hành chính. Tuy nhiên, nếu có hành vi cưỡng ép, lừa dối hoặc lợi dụng kết hôn để trốn tránh nghĩa vụ thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Để được tư vấn cụ thể và hỗ trợ nhanh chóng, bạn có thể liên hệ trực tiếp với Luật Thiên Mã qua hotline hoặc truy cập website chính thức của chúng tôi. Đội ngũ luật sư tận tâm sẽ giúp bạn an tâm hoàn thành thủ tục về hủy kết hôn trái pháp luật đúng pháp luật, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình một cách hiệu quả.

>>> Tải mẫu giấy tờ hủy kết hôn trái pháp luật mới nhất ngay tại đây – chỉ một bước để yên tâm làm đúng luật!