Quy định pháp luật về độ tuổi kết hôn và xử lý hành vi tảo hôn
Tảo hôn – hành vi kết hôn khi chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật – vẫn đang là vấn đề nhức nhối ở nhiều địa phương, đặc biệt là khu vực miền núi và vùng sâu vùng xa. Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tương lai của trẻ em gái mà còn kéo theo nhiều hệ lụy xã hội nghiêm trọng như nghèo đói, thất học và bạo lực gia đình. Trước tình hình đó, việc hiểu đúng “tảo hôn là gì”, “tảo hôn bị xử lý như thế nào”, hay “tảo hôn vi phạm điều nào của Luật Hôn nhân và Gia đình” là điều cần thiết đối với cả cá nhân và tổ chức.
Bài viết được thực hiện bởi đội ngũ pháp lý của Mauvanban.vn – chuyên trang cung cấp mẫu đơn và biểu mẫu pháp lý chuẩn xác, cập nhật mới nhất. Chúng tôi sẽ giúp bạn nắm bắt các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến tảo hôn, đồng thời cung cấp mẫu đơn tố cáo, kiến nghị, xử lý vi phạm để người dân, tổ chức, chính quyền địa phương có thể sử dụng ngay trong thực tiễn.
>>> Truy cập ngay Mauvanban.vn để tải miễn phí các biểu mẫu liên quan đến xử lý tảo hôn.
TẢO HÔN LÀ GÌ? TẢO HÔN VI PHẠM ĐIỀU NÀO CỦA LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH?
Luật Hôn nhân và gia đình 2014 giải thích tảo hôn như sau: Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định.
Như vậy, tảo hôn là hành vi thuộc một trong 03 trường hợp sau:
- Nam lấy vợ khi chưa đủ 20 tuổi.
- Nữ lấy chồng khi chưa đủ 18 tuổi.
- Nam chưa đủ 20 tuổi và nữ chưa đủ 18 tuổi.
(khoản 8 Điều 3, điểm a khoản 1 Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014)
Những hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn của các chủ thể trong giai đoạn hiện nay đều bị coi là các hành vi vi phạm quy định của pháp luật và sẽ bị xử lý tùy vào từng trường hợp cụ thể mà sẽ áp dụng các mức phạt khác nhau.
TẢO HÔN BỊ XỬ LÝ NHƯ THẾ NÀO THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT?
1. Về hành chính
Điều 58 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định xử phạt đối với hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn như sau:
- Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn.
- Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đủ tuổi kết hôn mặc dù đã có bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án.
2. Về hình sự
Người có hành vi tổ chức tảo hôn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội tổ chức tảo hôn được quy định tại Điều 183 Bộ luật Hình sự, cụ thể:
Người nào tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm.
3. Trường hợp nào tảo hôn được công nhận vợ chồng?
Theo khoản 2 Điều 11 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, các trường hợp kết hợp trái với quy định pháp luật, trong đó có tảo hôn vẫn được công nhận là vợ chồng khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
- Tại thời điểm Tòa án giải quyết yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật mà cả hai bên kết hôn đã có đủ các điều kiện kết hôn theo quy định tại Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014;
- Hai bên yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân.
Khi đó, quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm các bên đủ điều kiện kết hôn theo quy định của pháp luật.
Trong đó, điều kiện kết hôn bao gồm:
- Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;
- Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;
- Không bị mất năng lực hành vi dân sự;
- Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn sau:
+ Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;
+ Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;
+ Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;
+ Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng.
4. Quyền yêu cầu Tòa án hủy kết hôn trái pháp luật do tảo hôn
Tại khoản 2 Điều 10 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án hủy kết hôn trái pháp luật do tảo hôn:
- Cha, mẹ, người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật khác của người tảo hôn;
- Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
- Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
- Hội liên hiệp phụ nữ.
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Tảo hôn có phải là hành vi vi phạm pháp luật không?
Có. Tảo hôn là hành vi kết hôn hoặc sống chung như vợ chồng khi chưa đủ tuổi theo quy định pháp luật Việt Nam. Đây là hành vi bị nghiêm cấm tại Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.
2. Độ tuổi như thế nào thì bị coi là tảo hôn?
Tại Việt Nam, pháp luật quy định:
- Nam từ 20 tuổi trở lên
- Nữ từ 18 tuổi trở lên mới được phép kết hôn. Việc kết hôn sớm hơn ngưỡng này sẽ bị xem là tảo hôn.
3. Tảo hôn bị phạt ra sao? Có đi tù không?
Tùy mức độ vi phạm:
- Có thể bị phạt hành chính từ 1–3 triệu đồng.
- Trong trường hợp nghiêm trọng như ép buộc, tổ chức tảo hôn, có thể bị xử lý hình sự theo Điều 183 Bộ luật Hình sự năm 2015.
4. Tảo hôn ảnh hưởng gì đến con gái và phụ nữ trẻ?
Phụ nữ là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề:
- Sức khỏe yếu khi sinh con sớm, nguy cơ tai biến cao.
- Bỏ học giữa chừng, mất cơ hội phát triển nghề nghiệp.
- Phụ thuộc kinh tế, dễ bị bạo lực và thiếu tiếng nói trong gia đình.
5. Vì sao tảo hôn vẫn còn tồn tại ở nhiều nơi?
Các nguyên nhân phổ biến gồm:
- Tập tục lạc hậu, hôn nhân sắp đặt từ sớm.
- Thiếu kiến thức pháp luật trong cộng đồng dân tộc thiểu số.
- Chưa có chế tài mạnh hoặc sự vào cuộc quyết liệt từ chính quyền cơ sở.
6. Tôi có thể làm gì khi phát hiện trường hợp tảo hôn?
Bạn có thể:
- Gửi đơn kiến nghị hoặc tố giác đến chính quyền địa phương.
- Liên hệ các tổ chức bảo vệ trẻ em hoặc hội phụ nữ xã/phường.
>>> Tải ngay mẫu đơn xử lý tảo hôn tại Mauvanban.vn để được hỗ trợ thực tế và đúng quy định pháp luật.
Với tình trạng tảo hôn như đã phân tích ở trên thì đây là vấn đề xã hội khá phức tạp, là một trong những hành vi vi phạm pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của đất nước, do vậy cần có những giải pháp được đưa ra để giảm thiểu nạn tảo hôn ở nước ta như: Tăng cường công tác truyền thông, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức về luật hôn nhân, gia đình, thực thi các chính sách xóa đói, giảm nghèo, giáo dục nâng cao dân trí, đặc biệt ở các vùng khó khăn, xa xôi, hẻo lánh, đồng thời các cấp chính quyền cũng cần vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt hơn trong việc ngăn chặn tình trạng tảo hôn ở các địa phương. Các bậc phụ huynh, gia đình nên dành sự quan tâm và giáo dục con cái, tránh tình trạng cha mẹ bỏ bê, buông lỏng từ đó mà dẫn đến việc con cái sa vào những lối sống hư hỏng, ảnh hưởng đến nhận thức và tư duy của bản thân.