Ly hôn giả tạo - Thực trạng và hậu quả pháp lý

1/6/2025

Ly hôn là thủ tục pháp lý quan trọng để chấm dứt quan hệ hôn nhân hợp pháp giữa vợ và chồng, được xác nhận bằng giấy ly hôn do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng ly hôn giả tạo ngày càng gia tăng, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng về mặt pháp lý và xã hội. Việc làm giấy ly hôn giả, sử dụng dịch vụ làm giấy ly hôn giả hay làm đơn ly hôn giả nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách dân số hoặc đạt mục đích khác đang là vấn đề nóng được nhiều người quan tâm. Bài viết dưới đây trên Mauvanban.vn sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về khái niệm, thực trạng và cách xử lý ly hôn giả tạo theo quy định pháp luật hiện hành.

>>> Tìm hiểu ngay các mẫu giấy ly hôn và đơn ly hôn chuẩn pháp luật tại Mauvanban.vn để bảo vệ quyền lợi của bạn.

Ly hôn giả tạo là gì? Khái niệm và quy định pháp luật

ly hôn giả 1.jpg

Ly hôn giả tạo được quy định rõ tại khoản 15 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, theo đó, ly hôn giả tạo là hành vi lợi dụng thủ tục ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc nhằm đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt quan hệ hôn nhân thực sự giữa vợ và chồng.

Cụ thể, ly hôn giả tạo không phải là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng do mâu thuẫn không thể hàn gắn, đời sống chung không thể kéo dài hay mục đích hôn nhân không đạt được, mà là việc ly hôn nhằm mục đích trốn tránh trách nhiệm pháp lý như trả nợ, tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách dân số (ví dụ như sinh con thứ ba trái phép) hoặc các mục đích khác như xuất nhập cảnh, xuất khẩu lao động.

Ví dụ điển hình là trường hợp vợ chồng thỏa thuận ly hôn giả tạo để chuyển giao toàn bộ tài sản cho một bên nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ hoặc để thực hiện các thủ tục pháp lý khác không đúng với thực tế hôn nhân.

Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm hành vi này và coi ly hôn giả tạo là hành vi vi phạm chế độ hôn nhân và gia đình theo điểm a khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014. Người thực hiện ly hôn giả tạo có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng theo quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, đồng thời bị buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do hành vi vi phạm.

Tuy nhiên, trong thực tiễn, việc xác định một vụ ly hôn có phải là giả tạo hay không là rất khó khăn, bởi dù mục đích ly hôn có thể không thật sự nhằm chấm dứt quan hệ hôn nhân, nhưng khi có bản án hoặc quyết định ly hôn có hiệu lực pháp luật thì quan hệ hôn nhân giữa vợ chồng vẫn được pháp luật công nhận là chấm dứt.

Ngoài ra, nếu hai bên đã ly hôn thực sự mà muốn quay lại sống chung, họ bắt buộc phải làm thủ tục đăng ký kết hôn lại theo quy định của pháp luật

Thực trạng ly hôn giả tạo hiện nay

ly hôn giả 2.jpg

Thực trạng ly hôn giả tạo hiện nay tại Việt Nam đang ngày càng trở nên đáng báo động, phản ánh qua sự gia tăng nhanh chóng của số vụ ly hôn nói chung. Theo số liệu thống kê từ nhiều nguồn chính thức, mỗi năm Việt Nam có khoảng 600.000 vụ ly hôn được thụ lý, tương đương cứ 2,7 cặp kết hôn thì có một cặp ly hôn. Tỷ lệ ly hôn so với kết hôn hiện đạt khoảng 25-35%, trong đó nhiều trường hợp ly hôn diễn ra rất nhanh, thậm chí chỉ sau vài tháng hoặc vài tuần kết hôn.

Trong bối cảnh đó, ly hôn giả tạo – tức là lợi dụng thủ tục ly hôn không nhằm mục đích chấm dứt quan hệ hôn nhân thực sự mà để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách dân số hoặc đạt mục đích khác – cũng gia tăng theo. Mặc dù chưa có số liệu cụ thể riêng về ly hôn giả tạo, các chuyên gia và cơ quan chức năng cảnh báo về tình trạng sử dụng giấy ly hôn giả, dịch vụ làm giấy ly hôn giả và làm đơn ly hôn giả để hợp thức hóa các vụ ly hôn không thực chất, gây khó khăn cho công tác quản lý và bảo vệ quyền lợi các bên liên quan.

Đặc biệt, tỷ lệ ly hôn ở các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội cao nhất cả nước, với hơn 263.000 người ly hôn tại TP. HCM và hơn 146.000 người tại Hà Nội, trong đó nữ giới chiếm tỷ lệ cao hơn nam giới. Điều này phản ánh sự biến động trong quan niệm hôn nhân và áp lực xã hội, cũng là môi trường thuận lợi để các vụ ly hôn giả tạo diễn ra.

Ngoài ra, độ tuổi ly hôn dưới 30 chiếm tỷ lệ cao và ngày càng tăng, cho thấy nhiều cặp vợ chồng trẻ gặp khó khăn trong duy trì hôn nhân, tạo điều kiện cho các hành vi ly hôn giả tạo nhằm trốn tránh trách nhiệm hoặc lợi dụng các chính sách xã hội.

Tóm lại, thực trạng ly hôn giả tạo đang là một phần trong bức tranh ly hôn ngày càng gia tăng tại Việt Nam, đặt ra thách thức lớn cho công tác quản lý và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên. Việc nhận diện, ngăn chặn và xử lý kịp thời các hành vi liên quan đến ly hôn giả tạo là cần thiết để duy trì sự ổn định của chế độ hôn nhân và gia đình.

>>> Đọc ngay các bài viết phân tích chuyên sâu về ly hôn giả tạo và hậu quả pháp lý tại Mauvanban.vn.

Hậu quả và xử lý ly hôn giả tạo theo pháp luật

ly hôn giả 3.jpg

Ly hôn giả tạo là hành vi lợi dụng thủ tục ly hôn không nhằm mục đích chấm dứt quan hệ hôn nhân mà để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách dân số hoặc đạt mục đích khác. Pháp luật Việt Nam quy định rõ về hậu quả và biện pháp xử lý đối với hành vi này như sau:

1. Hậu quả pháp lý của ly hôn giả tạo

- Phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng: Theo điểm đ khoản 2 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP, hành vi lợi dụng ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách dân số hoặc đạt mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng.

- Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp: Người vi phạm phải nộp lại toàn bộ số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi ly hôn giả tạo.

- Hủy bỏ hôn nhân khi phát hiện ly hôn giả: Nếu phát hiện ly hôn giả tạo, tòa án có thể hủy bỏ quan hệ hôn nhân đã được công nhận.

- Khó khăn trong các thủ tục pháp lý sau này: Ly hôn giả tạo gây khó khăn trong việc đăng ký kết hôn lại, xin visa xuất ngoại, và có thể dẫn đến mâu thuẫn tranh chấp tài sản, quyền nuôi con, nghĩa vụ trả nợ.

- Ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên: Hành vi này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của một bên và con cái trong gia đình.

- Xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức: Nếu người vi phạm là cán bộ, công chức, viên chức, họ còn bị xử lý kỷ luật theo Nghị định 112/2020/NĐ-CP, bao gồm khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức hoặc buộc thôi việc.

- Xử lý kỷ luật đảng viên: Đối với đảng viên vi phạm, có thể bị xử lý kỷ luật từ khiển trách đến khai trừ tùy theo mức độ vi phạm.

2. Xử lý ly hôn giả tạo theo quy định pháp luật

- Xử phạt hành chính: Áp dụng mức phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng theo Nghị định 82/2020/NĐ-CP đối với hành vi ly hôn giả tạo nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản hoặc vi phạm chính sách dân số.

- Buộc khắc phục hậu quả: Người vi phạm phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do hành vi vi phạm.

- Xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức: Áp dụng theo Nghị định 112/2020/NĐ-CP.

- Tố cáo, xử lý hình sự: Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có dấu hiệu phạm tội làm giả giấy tờ hoặc các tội danh liên quan.

- Hủy bỏ quan hệ hôn nhân: Tòa án có quyền hủy bỏ quan hệ hôn nhân khi phát hiện ly hôn giả tạo.

Ly hôn giả tạo là hành vi vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của các bên và sự ổn định xã hội. Việc làm giả giấy tờ ly hôn hoặc lợi dụng thủ tục ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ pháp lý là hành vi bị xử phạt nghiêm khắc. Mauvanban.vn cam kết cung cấp các mẫu đơn ly hôn, giấy ly hôn chuẩn xác, giúp người dân thực hiện thủ tục ly hôn đúng quy định, tránh rủi ro pháp lý.