HÔN NHÂN KHÔNG HẠNH PHÚC: LỐI THOÁT NÀO ĐÚNG – SỐNG VÌ CON HAY LY HÔN?

HÔN NHÂN KHÔNG HẠNH PHÚC: LỐI THOÁT NÀO ĐÚNG – SỐNG VÌ CON HAY LY HÔN?

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, tỷ lệ các cặp vợ chồng rơi vào tình trạng hôn nhân không hạnh phúc ngày càng tăng. Theo số liệu từ Tòa án Nhân dân Tối cao, trong năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 148.000 vụ ly hôn, tăng 12% so với năm trước, phần lớn do nguyên nhân thiếu thấu hiểu, ngoại tình và khủng hoảng tâm lý hậu kết hôn. Bài viết này do Mauvanban.vn – nền tảng cung cấp mẫu đơn, thủ tục pháp lý uy tín – thực hiện, nhằm giúp bạn xác định rõ các quyền lợi, nghĩa vụ và lựa chọn phù hợp khi hôn nhân không còn là tổ ấm.

Chúng tôi sẽ phân tích:

• Khi nào nên tiếp tục vì con?

• Khi nào nên chọn ly hôn để giải thoát cho cả hai?

• Hướng dẫn cách làm đơn ly hôn thuận tình/đơn phương, đặc biệt cho các trường hợp hôn nhân đổ vỡ do không tìm được tiếng nói chung.

HÔN NHÂN KHÔNG HẠNH PHÚC CÓ NÊN SỐNG VÌ CON?

1. Thực trạng hôn nhân không hạnh phúc và xu hướng “sống vì con” ở Việt Nam

Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS) công bố năm 2023, khoảng 30-40% các cặp vợ chồng tại Việt Nam đang đối mặt với các vấn đề nghiêm trọng trong hôn nhân, như mâu thuẫn kéo dài, bạo lực gia đình, hoặc tình cảm rạn nứt. Trong số đó, có hơn 60% vợ chồng tiếp tục chung sống dù không còn tình yêu chỉ vì trách nhiệm với con cái.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu tâm lý chỉ ra rằng, môi trường gia đình không hòa thuận, căng thẳng kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu đến sự phát triển tâm lý và cảm xúc của trẻ, làm tăng nguy cơ trẻ bị stress, lo âu, thậm chí có thể phát triển hành vi tiêu cực.

2. Tác động của hôn nhân không hạnh phúc đến trẻ em

- Nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Tâm lý Trẻ em Việt Nam (2022) cho thấy, khoảng 45% trẻ em lớn lên trong môi trường hôn nhân căng thẳng có nguy cơ gặp các vấn đề về học tập, giao tiếp xã hội và tâm lý cao hơn so với trẻ trong gia đình hạnh phúc.

- Trẻ chứng kiến hoặc chịu đựng bạo lực gia đình có nguy cơ cao bị trầm cảm, mất tự tin và khó hòa nhập cộng đồng.

- Ngược lại, trẻ em từ các gia đình ly hôn nhưng bố mẹ hòa giải, tôn trọng nhau thường có trạng thái tâm lý ổn định hơn, khả năng phát triển lành mạnh hơn.

3. Lý do nhiều cặp vợ chồng “sống vì con” dù hôn nhân không hạnh phúc

- Trách nhiệm làm cha mẹ: Phần lớn cha mẹ muốn bảo vệ con cái khỏi những tổn thương từ việc ly hôn, sợ con mất đi sự ổn định về tinh thần và vật chất.

- Áp lực xã hội – văn hóa: Ở Việt Nam, quan niệm truyền thống đề cao sự bền vững của gia đình khiến nhiều người ngại ly hôn dù cuộc sống không còn hạnh phúc.

- Thiếu hiểu biết pháp lý: Nhiều người không biết cách ly hôn đúng luật, sợ thiệt thòi về quyền nuôi con, tài sản.

4. Phân tích các góc nhìn chuyên gia

- Chuyên gia tâm lý: Việc “sống vì con” trong một gia đình thiếu hòa thuận lâu dài không chỉ làm tổn thương bố mẹ mà còn gây tác hại nghiêm trọng cho trẻ. Trẻ cần được sống trong môi trường đầy yêu thương và ổn định, chứ không phải một môi trường đầy xung đột và căng thẳng.

- Chuyên gia pháp lý: Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam luôn bảo vệ quyền lợi của trẻ em, và ly hôn không đồng nghĩa với việc con cái sẽ chịu thiệt thòi. Ngược lại, khi bố mẹ chia tay văn minh, trẻ được hưởng môi trường sống an toàn hơn.

5. Kết luận: Có nên sống vì con khi hôn nhân không hạnh phúc?

- Nếu hôn nhân không thể cứu vãn và ảnh hưởng tiêu cực đến tất cả thành viên trong gia đình, ly hôn có thể là lựa chọn tốt hơn cả cho sự phát triển toàn diện của con trẻ.

- Tuy nhiên, trước khi quyết định, cần tham khảo ý kiến chuyên gia tâm lý, luật sư để chuẩn bị tâm lý, thủ tục pháp lý chu đáo.

- Quan trọng nhất là bố mẹ vẫn giữ được sự tôn trọng và phối hợp trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc con cái sau ly hôn.

LỐI THOÁT CHO HÔN NHÂN KHÔNG HẠNH PHÚC: LY HÔN HAY HÀN GẮN?

1. Hàn gắn hôn nhân: Ưu điểm và thách thức

Ưu điểm:

• Giữ được sự ổn định gia đình, tránh ảnh hưởng xấu đến con cái.

• Bảo vệ tâm lý, tình cảm của các thành viên, duy trì môi trường sống quen thuộc.

• Tiết kiệm chi phí, thời gian so với thủ tục ly hôn.

Thách thức:

• Cần sự cố gắng, nỗ lực rất lớn từ cả hai phía.

• Không phải lúc nào cũng khả thi nếu có bạo lực hoặc sự phản bội nghiêm trọng.

• Nếu hàn gắn không thành công, sẽ gây áp lực tâm lý và ảnh hưởng lâu dài.

Ví dụ: Một cặp vợ chồng tại Hà Nội đã từng có 5 năm mâu thuẫn nghiêm trọng, nhưng qua tư vấn tâm lý và tham gia các khóa học kỹ năng giao tiếp vợ chồng, họ đã hàn gắn và xây dựng lại hôn nhân bền vững, tạo môi trường tích cực cho con cái.

2. Ly hôn: Ưu điểm và thách thức

Ưu điểm:

• Giải thoát khỏi môi trường căng thẳng, bạo lực hoặc bất hòa kéo dài.

• Cho phép mỗi người tìm kiếm cuộc sống mới, có thể hạnh phúc hơn.

• Bố mẹ có thể tập trung hơn vào việc nuôi dưỡng con cái trong môi trường lành mạnh.

Thách thức:

• Tác động tâm lý tiêu cực cho cả bố mẹ và con cái nếu không được xử lý hợp lý.

• Thủ tục pháp lý có thể phức tạp, tốn thời gian và chi phí.

• Có thể gây áp lực xã hội và định kiến từ cộng đồng.

Ví dụ: Một trường hợp tại TP.HCM, sau nhiều năm hôn nhân không hòa thuận và bạo lực gia đình, người vợ đã quyết định ly hôn để bảo vệ bản thân và con nhỏ. Sau đó, cô xây dựng lại cuộc sống, công việc ổn định và nuôi dưỡng con tốt hơn.

3. Phân tích các yếu tố quyết định lựa chọn

• Mức độ nghiêm trọng của mâu thuẫn: Bạo lực, ngoại tình, thiếu tôn trọng thường là dấu hiệu khó cứu vãn.

• Ý chí và nỗ lực của hai bên: Hàn gắn cần sự đồng thuận, thay đổi tích cực.

• Quyền lợi và sức khỏe tâm lý của con cái: Con cái nên được đặt lên hàng đầu, dù chọn ly hôn hay hàn gắn.

• Tư vấn pháp lý và tâm lý: Tham khảo ý kiến chuyên gia giúp đưa ra quyết định hợp lý, đúng luật.

5. Kết luận

• Hàn gắn là lựa chọn ưu tiên nếu cả hai bên còn tình cảm và có thể giải quyết mâu thuẫn.

• Ly hôn là giải pháp phù hợp khi hôn nhân đã quá đổ vỡ hoặc gây tổn thương nghiêm trọng.

• Dù lựa chọn nào, mục tiêu cuối cùng vẫn là bảo vệ hạnh phúc và sự phát triển lành mạnh cho tất cả thành viên gia đình.

>>> Nếu bạn đang gặp khó khăn trong hôn nhân không hạnh phúc, tải ngay các mẫu đơn ly hôn chuẩn pháp lý, hướng dẫn thủ tục chi tiết tại: Mauvanban.vn

NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT TRƯỚC KHI LÀM THỦ TỤC LY HÔN?

1. Quyền yêu cầu ly hôn

Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lựa pháp luật của Tòa án.

Người có quyền yêu cầu giải quyết ly hôn được quy định tại Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình như sau:

- Vợ, chồng hoặc cả hai người

- Cha mẹ, người thân thích khác khi một bên vợ chồng không thể nhận thức, làm chủ hành vi của mình đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do người còn lại gây ra.

Chú ý: Người chồng sẽ không được ly hôn khi người vợ đang mang thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi. Nhưng nếu vợ đang có thai, sinh con hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì người vợ có quyền được yêu cầu Tòa án cho ly hôn.

2. Điều kiện để được yêu cầu ly hôn.

Quan hệ hôn nhân của hai vợ chồng có thể chấm dứt nếu hai bên cùng thỏa thuận hoặc theo yêu cầu của một bên

Theo đó, có hai hình thức ly hôn là:

• Ly hôn thuận tình, đây là hình thức ly hôn mà cả hai bên cùng thỏa thuận.

Điều kiện để ly hôn thuận tình:

+ Hai bên thật sự tự nguyện ly hôn

+ Đã thỏa thuận về việc chia tài sản, quyền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng.

- Ly hôn đơn phương, đây là hình thức ly hôn từ yêu cầu của một bên

Điều kiện để ly hôn đơn phương:

+ Vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực;

+ Khi một người vi phạm nghiêm trọng về quyền và nghĩa vụ làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài;

+ Vợ hoặc chồng bị Tòa tuyên bố mất tích;

+ Khi một người bị bệnh tâm thần hoặc bệnh khác đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do người còn lại gây nên.

3. Chia tài sản sau khi ly hôn

Theo nguyên tắc, khi ly hôn việc chia tài sản sẽ theo thỏa thuận của vợ chồng. Nếu hai bên thỏa thuận được thì Tòa án sẽ công nhận sự thỏa thuận về tài sản của hai người.

Nếu hai bên không thỏa thuận được thì Tòa sẽ giải quyết theo hướng chia đôi. Cách chia tài sản sẽ căn cứ vào các yếu tố sau:

- Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung

- Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền và nghĩa vụ của vợ chồng.

- Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng.

- Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập.

4. Quyền nuôi con

Vấn đề quan trọng không kém chia tài sản là vấn đề giành quyền nuôi con sau khi ly hôn.

Theo Điều 80 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định, khi ly hôn, hai vợ chồng thỏa thuận được về người nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên thì Tòa án sẽ công nhận thỏa thuận đó.

Trường hợp không thỏa thuận được người nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên thì Tòa án sẽ giao con cho một bên trực tiếp nuôi con căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt cho con. Khi đó, cha mẹ phải chứng minh mình đủ khả năng, điều kiện để đảm bảo quyền lợi về mọi mặt cho con như : điều kiện kinh tế, tinh thần.

Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con

Đối với trường hợp con từ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

Ngoài ra, người nào không trực tiếp nuôi con phải có trách nhiệm cấp dưỡng. Mức cấp dưỡng do thỏa thuận dựa trên thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vũ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng.

5. Thủ tục ly hôn

Chuẩn bị các loại giấy tờ

Các loại giấy tờ dùng trong trường hợp đơn phương ly hôn hoặc thuận tình ly hôn là giống nhau. Những giấy tờ cần thiết bao gồm:

- Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.

- Chứng minh nhân dân của vợ và chồng.

- Giấy khai sinh của các con.

- Sổ hộ khẩu gia đình.

- Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu đối với tài sản chung.

Trường hợp không giữ Giấy chứng nhận kết hôn thì có thể liên hệ với cơ quan hộ tịch nơi đã đăng ký kết hôn để xin cấp bản sao.

Trường hợp không có Chứng minh nhân dân của vợ/chồng thì theo hướng dẫn của Tòa án để nộp giấy tờ tùy thân khác thay thế.

Điểm khác biệt duy nhất giữa hai hình thức ly hôn này là nội dung của đơn ly hôn.

- Đối với trường hợp đơn phương ly hôn sẽ dùng mẫu đơn xin ly hôn đơn phương được ban hành theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP.

- Đối với trường hợp thuận tình ly hôn sẽ dùng Mẫu đơn xin ly hôn thuận tình được ban hành theo Nghị quyết số 01/2017/NQ-HĐTP.

Địa chỉ và thời gian giải quyết đơn ly hôn

Theo quy định tại Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện là nơi có thẩm quyền giải quyết thủ tục sơ thẩm về ly hôn.

Trong trường hợp thuận tình ly hôn

Theo Điều 55 Luật Hôn nhân gia đình 2014 quy định nếu hai vợ chồng thuận tình ly hôn thì có thể thỏa thuận đến Tòa án nơi cư trú của vợ hoặc của chồng để làm thủ tục.

Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn yêu cầu và tài liệu, chứng cứ kèm theo, Chánh án Tòa án sẽ phân công Thẩm phán giải quyết.

Trong trường hợp đơn phương ly hôn

Theo quy định của Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về hôn nhân và gia đình. Do đó, trong trường hợp đơn phương ly hôn, Tòa án nơi có thẩm quyền giải quyết sẽ là nơi bị đơn cư trú, làm việc.

Cũng theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự, thời gian giải quyết của một vụ ly hôn thuận tình kéo dài khoảng 02 – 03 tháng, kể từ ngày Tòa án thụ lý đơn.

Trong trường hợp đơn phương ly hôn, thời gian giải quyết kéo dài hơn, có thể từ 04 – 06 tháng. Trên thực tế, do có thể phát sinh những tranh chấp về quyền nuôi con, về tài sản thì thời gian giải quyết còn có thể kéo dài hơn.

6. Nộp án phí khi ly hôn

Theo Nghị quyết 326/2016/NQ-UBTVQH14, mức án phí khi ly hôn cụ thể như sau:

- Án phí cho một vụ việc ly hôn không có tranh chấp về tài sản là 300.000 đồng;

- Đối với những vụ việc có tranh chấp về tài sản thì ngoài mức án phí 300.000 đồng, đương sự còn phải chịu án phí với phần tài sản có tranh chấp, được xác định theo giá trị tài sản tranh chấp.

>>> Tải mẫu đơn trình bày lý do ly hôn hợp lý, đúng luật tại: Mauvanban.vn

CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

1. Khi nào nên lựa chọn ly hôn thay vì cố gắng hàn gắn?

Ly hôn nên được cân nhắc khi có dấu hiệu bạo lực gia đình, ngoại tình nghiêm trọng, hoặc khi cả hai bên không còn tình cảm và không thể thay đổi mâu thuẫn kéo dài gây tổn thương tinh thần.

2. Có cách nào để hàn gắn hôn nhân không hạnh phúc hiệu quả không?

Có, hàn gắn có thể thành công nếu cả hai bên cùng tham gia tư vấn tâm lý, học kỹ năng giao tiếp, và có thái độ cởi mở, tôn trọng lẫn nhau.

3. Ly hôn có ảnh hưởng tiêu cực đến con cái không?

Ly hôn có thể gây tổn thương tâm lý cho con nếu không được bố mẹ xử lý khéo léo. Tuy nhiên, sống trong một gia đình có xung đột nghiêm trọng cũng ảnh hưởng tiêu cực không kém.

4. Thủ tục ly hôn diễn ra như thế nào và mất bao lâu?

Thủ tục ly hôn phụ thuộc vào việc thuận tình hay đơn phương, thường mất từ vài tháng đến hơn một năm, tùy thuộc phức tạp của vụ việc.

5. Nếu chọn hàn gắn, làm sao để duy trì lâu dài hôn nhân hạnh phúc?

Điều quan trọng là xây dựng sự tôn trọng, tin tưởng, giao tiếp cởi mở, và cùng nhau giải quyết mâu thuẫn khi chúng phát sinh.

6. Có tổ chức hay chuyên gia nào hỗ trợ tư vấn hôn nhân không?

Có nhiều trung tâm tư vấn tâm lý, pháp luật và các tổ chức xã hội hỗ trợ các gia đình gặp khó khăn trong hôn nhân.

Hôn nhân không hạnh phúc là một thực trạng phổ biến, ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tinh thần của các thành viên trong gia đình. Việc lựa chọn giữa ly hôn và hàn gắn không đơn giản, phụ thuộc vào mức độ mâu thuẫn, sự cố gắng của các bên và tác động đến con cái. Ly hôn không phải là lựa chọn dễ dàng, nhưng trong những trường hợp bạo lực, ngoại tình hoặc bất hòa kéo dài không thể giải quyết, đây có thể là con đường tốt nhất để bảo vệ sức khỏe tinh thần và quyền lợi của mọi người. Ngược lại, nếu cả hai bên sẵn sàng thay đổi, tìm kiếm sự hỗ trợ và duy trì sự tôn trọng lẫn nhau, hàn gắn là giải pháp khả thi giúp xây dựng lại hạnh phúc gia đình.

Dù lựa chọn nào, điều quan trọng là mỗi gia đình cần có sự tư vấn pháp lý và tâm lý phù hợp để bảo vệ quyền lợi, giảm thiểu tổn thương và hướng đến cuộc sống an lành hơn.

>>> Nếu bạn đang gặp khó khăn trong hôn nhân và cần hỗ trợ pháp lý, tư vấn hoặc mẫu văn bản liên quan, hãy truy cập ngay Mauvanban.vn để tải về tài liệu hữu ích.