Mua bán chứng khoán: Góc nhìn pháp lý
Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam ngày càng sôi động, việc tham gia mua bán chứng khoán không chỉ là cơ hội đầu tư hấp dẫn mà còn đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về pháp luật và chiến lược. Theo thống kê từ Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE), giá trị giao dịch bình quân đạt hơn 20.000 tỷ đồng mỗi phiên trong năm 2024, tăng 15% so với năm 2023. Điều này cho thấy sức hút của thị trường, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu nhà đầu tư không nắm rõ các quy định pháp lý và kỹ năng cần thiết.
Bài viết này, được biên soạn bởi đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của Mẫu Văn Bản, sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cách mua bán chứng khoán, hướng dẫn pháp lý cập nhật, và những mẹo thực tiễn nhằm giúp bạn tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.
1. Đầu tư chứng khoán là gì?
Theo Luật Chứng khoán 2019 (sửa đổi bổ sung năm 2023), chứng khoán là tài sản tài chính, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, và các công cụ tài chính phái sinh, được phát hành dưới dạng vật chất hoặc dữ liệu điện tử. Chứng khoán đại diện cho quyền sở hữu hoặc quyền nợ đối với tổ chức phát hành, là công cụ quan trọng để huy động vốn và đầu tư.
Chơi chứng khoán hay đầu tư chứng khoán là thuật ngữ chỉ việc nhà đầu tư (cá nhân hoặc tổ chức) thực hiện việc mua – bán chứng khoán nhằm mục đích sinh lời từ khoản đầu tư đó.
Hiện tại, nhiều cá nhân, tổ chức muốn tham gia vào thị trường chứng khoán để kiếm thêm thu nhập/lợi nhuận cho cá nhân/công ty nhưng còn lo ngại vì chưa biết cách chơi chứng khoán hiện nay được thực hiện như thế nào.
Cách chơi chứng khoán được hiểu là các bước/cách thức để nhà đầu tư thực hiện việc mua bán chứng khoán đúng theo quy định của pháp luật.
1.2 Các loại chứng khoán phổ biến
Căn cứ theo khoản 1 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định chứng khoán là tài sản, bao gồm các loại chứng khoán sau đây:
Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;
Chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký;
Chứng khoán phái sinh;
Các loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.
Mẹo từ luật sư: Trước khi tham gia mua bán chứng khoán, hãy xác định rõ loại chứng khoán phù hợp với mục tiêu tài chính và khả năng chịu rủi ro của bạn. Luôn kiểm tra tính pháp lý của tổ chức phát hành thông qua cổng thông tin của UBCKNN.
>>> Tải ngay mẫu hợp đồng mua bán chứng khoán chuẩn pháp lý tại Mauvanban.vn để đảm bảo giao dịch của bạn an toàn và đúng quy định.
2. Quy định pháp luật
2.1 Hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán là gì?
Hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán bao gồm hoạt động chào bán, niêm yết, giao dịch, kinh doanh, đầu tư chứng khoán, cung cấp dịch vụ về chứng khoán, công bố thông tin, quản trị công ty đại chúng và các hoạt động khác được quy định tại Luật Chứng khoán 2019.
3.2. Nguyên tắc hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán
Nguyên tắc hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán được quy định tại Điều 5 Luật Chứng khoán 2019 như sau:
- Tôn trọng quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán; quyền tự do giao dịch, đầu tư, kinh doanh và cung cấp dịch vụ về chứng khoán của tổ chức, cá nhân.
- Công bằng, công khai, minh bạch.
- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.
- Tự chịu trách nhiệm về rủi ro.
>>> Tải mẫu biên bản giao dịch chứng khoán chuẩn pháp lý tại Mauvanban.vn để bảo vệ quyền lợi của bạn trong mọi giao dịch.
3. Hướng dẫn mua bán chứng khoán cho người mới bắt đầu
3.1. Các bước cơ bản để mua bán chứng khoán
Mở tài khoản chứng khoán: Chọn công ty chứng khoán uy tín như SSI, VNDIRECT, hoặc HSC. Theo thống kê năm 2024, SSI chiếm 18% thị phần môi giới.
Nạp tiền vào tài khoản: Sử dụng tài khoản ngân hàng liên kết để nạp tiền.
Nghiên cứu thị trường: Sử dụng các công cụ phân tích như TradingView hoặc báo cáo tài chính doanh nghiệp để chọn cổ phiếu.
Đặt lệnh giao dịch: Chọn lệnh mua/bán qua ứng dụng giao dịch hoặc trực tiếp tại công ty chứng khoán.
Theo dõi danh mục đầu tư: Đánh giá hiệu suất và điều chỉnh chiến lược định kỳ.
3.2. Các công cụ hỗ trợ giao dịch
Ứng dụng giao dịch: Các ứng dụng như VNDIRECT, TCBS cung cấp giao diện thân thiện, hỗ trợ đặt lệnh nhanh chóng.
Báo cáo phân tích: Các công ty chứng khoán lớn như FPT Securities cung cấp báo cáo miễn phí, giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định.
Mẹo từ luật sư: Trước khi đặt lệnh, hãy kiểm tra kỹ thông tin công ty phát hành chứng khoán qua cổng thông tin của HOSE hoặc UBCKNN để tránh rủi ro từ các công ty ma.
>>> Tải mẫu đơn đăng ký mở tài khoản chứng khoán tại Mauvanban.vn để bắt đầu hành trình đầu tư của bạn một cách an toàn và chuyên nghiệp.
4. Mức phí mua bán cổ phiếu
Phí mua bán cổ phiếu (còn gọi là phí giao dịch chứng khoán hay phí môi giới chứng khoán) là loại phí phải trả khi nhà đầu tư mua bán cổ phiếu qua công ty chứng khoán, hiện khoảng 0,1 đến 0,35% giá trị giao dịch (mức phí này do các công ty chứng khoán quy định).
Phí mua bán cổ phiếu là khoản phí mà nhà đầu tư phải trả cho công ty chứng khoán khi giao dịch mua hoặc bán chứng khoán thành công (lệnh được khớp) qua công ty đó. Thông thường, các giao dịch có giá trị càng lớn, phí giao dịch sẽ càng thấp, tương tự với các khách hàng thân thiết, khách hàng quan trọng...
Ngoài ra, khi giao dịch chứng khoán, nhà đầu tư còn phải chịu thêm các loại phí khác như phí mở tài khoản, phí sử dụng ứng dụng, phí lưu ký chứng khoán, phí ứng trước tiền bán chứng khoán, phí giao dịch ngoài sàn, phí dịch vụ tin nhắn SMS…
Mức trần phí mua bán cổ phiếu
Theo Thông tư 102/2021/TT-BTC, Bộ Tài chính quy định mức phí mua bán cổ phiếu tối đa là 0,45% giá trị giao dịch (không quy định mức tối thiểu). Thực tế, mức phí này đang dao động trong khoảng 0,1% đến 0,35% tại các công ty chứng khoán.
Ngoài ra, nhiều công ty chứng khoán muốn mở rộng thành viên nên trong từng thời kỳ có chính sách ưu đãi đặc biệt (như là miễn, giảm phí mua bán cổ phiếu).
Cách tính phí mua bán cổ phiếu
Ví dụ: Bạn mua thành công 10.000 cổ phiếu của Công ty cổ phần nhiệt điện Phả Lại (PPC) với giá 13.600 thì số tiền bạn chi trả là 136.000.000 đồng_trả cho bên bán, cộng với mức phí mua bán cổ phiếu (giả sử công ty chứng khoán A thu mức phí này là 0,1%) là 136.000 đồng_trả cho công ty chứng khoán.
Mức phí mua bán cổ phiếu chiếm một tỉ trọng đáng kể trong chi phí của nhà đầu tư; do đó, mức phí mua bán cổ phiếu cũng là một thông số để bạn tham khảo trong quá trình lựa chọn mở tài khoản tại công ty chứng khoán nào.
>>> Tải mẫu hợp đồng ủy thác đầu tư chứng khoán tại Mauvanban.vn để đảm bảo giao dịch của bạn được bảo vệ tối đa theo quy định pháp luật.
Kết luận
Mua bán chứng khoán là một hành trình đầy tiềm năng nhưng cũng không ít thách thức. Với sự hiểu biết về pháp luật, chiến lược đầu tư thông minh, và sự hỗ trợ từ các tài liệu pháp lý chuẩn mực, bạn hoàn toàn có thể tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro. Đội ngũ luật sư của Mẫu Văn Bản khuyến nghị bạn luôn cập nhật kiến thức, tuân thủ quy định pháp luật, và sử dụng các mẫu hợp đồng chuẩn để bảo vệ quyền lợi.