Hộ kinh doanh cá thể: Các quy định pháp luật mới nhất
Hộ kinh doanh cá thể là mô hình kinh doanh phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt phù hợp với các cá nhân, hộ gia đình muốn khởi nghiệp hoặc vận hành các hoạt động kinh doanh quy mô nhỏ.
Với thủ tục đăng ký đơn giản, chi phí thấp và tính linh hoạt cao, loại hình này đang ngày càng được ưa chuộng. Theo thống kê từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong năm 2024, số lượng hộ kinh doanh cá thể đăng ký mới tăng 12% so với năm 2023, phản ánh xu hướng khởi nghiệp mạnh mẽ tại Việt Nam. và càng tăng nhiều hơn cho giai đoạn 2025-2030.
Trong bài viết này, chúng tôi – đội ngũ luật sư chuyên môn cao tại Mẫu Văn Bản – sẽ cung cấp thông tin toàn diện về hộ kinh doanh cá thể, từ khái niệm, thủ tục, chi phí, đến các quy định pháp luật mới nhất, nhằm giúp bạn nắm vững và thực hiện đúng quy trình pháp lý. Bài viết được xây dựng dựa trên các quy định tại Nghị định 01/2021/NĐ-CP và Thông tư 02/2023/TT-BKHĐT.
Hộ kinh doanh cá thể là gì?
Khái niệm hộ kinh doanh cá thể
Hộ kinh doanh cá thể là một hình thức kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên trong một hộ gia đình đăng ký, chịu trách nhiệm vô hạn đối với mọi hoạt động kinh doanh. Theo Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh cá thể không có tư cách pháp nhân, phù hợp với các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ như buôn bán, dịch vụ, hoặc sản xuất với quy mô dưới 10 lao động. Đây là điểm khác biệt chính so với doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty, vốn có tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm hữu hạn.
Đặc điểm nổi bật
Quy mô nhỏ: Hộ kinh doanh cá thể thường hoạt động trong các lĩnh vực như bán lẻ, dịch vụ ăn uống, hoặc sản xuất thủ công.
Chịu trách nhiệm vô hạn: Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm toàn bộ bằng tài sản cá nhân, không giới hạn trong phạm vi vốn đăng ký.
Mã số thuế: Theo Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT, mã số hộ kinh doanh đồng thời là mã số thuế, được cấp tự động qua Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
Mẹo từ luật sư: Khi chọn mô hình hộ kinh doanh cá thể, bạn cần cân nhắc kỹ về trách nhiệm vô hạn. Hãy đảm bảo có kế hoạch tài chính rõ ràng và tham khảo ý kiến luật sư để hạn chế rủi ro pháp lý.
>>> Tải ngay mẫu giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh cá thể mới nhất tại Mauvanban.vn để đảm bảo hồ sơ của bạn tuân thủ đúng quy định pháp luật.
Thủ tục đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Căn cứ Khoản 2 Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh cá thể bao gồm:
Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh: Sử dụng mẫu Phụ lục III-1 ban hành kèm Thông tư 01/2021/TT-BKHĐT.
Giấy tờ pháp lý cá nhân: Bản sao chứng minh nhân dân, căn cước công dân hoặc hộ chiếu của chủ hộ và các thành viên (nếu có).
Biên bản họp thành viên: Áp dụng trong trường hợp hộ kinh doanh do nhiều thành viên hộ gia đình thành lập.
Bản sao hợp đồng thuê nhà, hợp đồng mượn nhà hoặc sổ đỏ đối với trường hợp chủ hộ đứng tên địa chỉ hộ kinh doanh (không cần công chứng).
Văn bản ủy quyền: Nếu các thành viên ủy quyền cho một người làm chủ hộ kinh doanh.
Chứng chỉ hành nghề: Đối với các ngành nghề kinh doanh có điều kiện (ví dụ: dịch vụ y tế, giáo dục).
Mẹo từ luật sư: Hãy kiểm tra kỹ thông tin trong hồ sơ, đặc biệt là tên hộ kinh doanh và địa chỉ trụ sở, để tránh bị trả hồ sơ do sai sót. Theo báo cáo của chúng tôi, 30% hồ sơ đăng ký bị trả lại do thiếu thông tin hoặc sai mẫu đơn.
Quy trình đăng ký
Theo Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy trình đăng ký hộ kinh doanh cá thể gồm các bước:
Nộp hồ sơ: Có thể nộp trực tiếp tại Phòng Tài chính - Kế hoạch thuộc UBND cấp huyện hoặc nộp trực tuyến qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
Xử lý hồ sơ: Trong vòng 3 ngày làm việc, cơ quan đăng ký sẽ cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh nếu hồ sơ hợp lệ. Nếu không hợp lệ, cơ quan sẽ thông báo bằng văn bản yêu cầu sửa đổi, bổ sung.
Nhận kết quả: Giấy chứng nhận sẽ được cấp trực tiếp hoặc qua hệ thống điện tử.
Mẹo từ luật sư: Đăng ký trực tuyến giúp tiết kiệm thời gian và giảm thiểu sai sót. Hãy sử dụng chữ ký số để xác thực hồ sơ theo Thông tư 02/2023/TT-BKHĐT.
>>> Tải mẫu biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh tại Mauvanban.vn để đảm bảo hồ sơ của bạn đầy đủ và chuyên nghiệp.
Phí đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Lệ phí đăng ký
Theo Thông tư 85/2019/TT-BTC, lệ phí đăng ký hộ kinh doanh cá thể thường là 100.000 đồng/lần, do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định. Tuy nhiên, chi phí thực tế có thể cao hơn nếu bạn tự chuẩn bị hồ sơ, đi lại nhiều lần hoặc cần bổ sung giấy tờ. Theo thống kê từ các dịch vụ tư vấn pháp lý năm 2024, chi phí trung bình khi sử dụng dịch vụ trọn gói dao động từ 700.000 đến 1.200.000 đồng, giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo hồ sơ hợp lệ.
Lệ phí môn bài
Căn cứ Thông tư 302/2016/TT-BTC, lệ phí môn bài áp dụng cho hộ kinh doanh cá thể như sau:
Doanh thu từ 150-200 triệu đồng/năm: 300.000 đồng/năm.
Doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm: Miễn lệ phí môn bài.
Hộ kinh doanh mới thành lập: Miễn lệ phí môn bài trong năm đầu tiên.
Mẹo từ luật sư: Để tránh bị phạt do nộp chậm lệ phí môn bài, hãy nộp trước ngày 31/1 hàng năm hoặc ngay sau khi nhận Giấy chứng nhận đăng ký. Sử dụng ứng dụng eTax Mobile để nộp thuế điện tử, giảm thiểu rủi ro hành chính.
>>> Tải mẫu thông báo nộp lệ phí môn bài mới nhất tại Mauvanban.vn để đảm bảo tuân thủ nghĩa vụ thuế đúng hạn.
Các quy định pháp luật về hộ kinh doanh cá thể
Quy định về tên hộ kinh doanh
Theo Điều 88 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, tên hộ kinh doanh phải tuân thủ các nguyên tắc:
Không sử dụng từ “công ty” hoặc “doanh nghiệp”.
Không trùng với tên hộ kinh doanh khác trong cùng quận/huyện.
Không sử dụng từ ngữ vi phạm văn hóa, đạo đức, hoặc truyền thống dân tộc.
Ví dụ: Tên “Hộ kinh doanh S.U.N.N.Y” là hợp lệ nếu sử dụng dấu chấm giữa các ký tự tiếng Anh.
Quy định về ngành nghề kinh doanh
Hộ kinh doanh cá thể được phép hoạt động trong các ngành nghề không bị cấm theo pháp luật. Đối với ngành nghề có điều kiện (ví dụ: dịch vụ cầm đồ, kinh doanh thực phẩm), cần đáp ứng các yêu cầu về chứng chỉ hành nghề hoặc giấy phép con. Theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, từ năm 2025, các hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền phải tuân thủ quy định về minh bạch tài chính.
Quyền và nghĩa vụ
Quyền: Hộ kinh doanh có quyền tạm ngừng hoặc chấm dứt hoạt động kinh doanh, khiếu nại nếu không nhận được Giấy chứng nhận trong vòng 3 ngày làm việc sau khi nại hồ sơ hợp lệ.
Nghĩa vụ: Nộp thuế đầy đủ, kê khai trung thực, và thông báo thay đổi nội dung đăng ký (nếu có) theo Điều 81 Nghị định 01/2021/NĐ-CP.
Mẹo từ luật sư: Nếu bạn kinh doanh ngành nghề có điều kiện, hãy kiểm tra kỹ các quy định tại Luật Đầu tư 2020 để tránh bị tạm ngừng hoạt động hoặc xử phạt.
>>> Tải mẫu thông báo thay đổi nội dung đăng ký hộ kinh doanh tại Mauvanban.vn để đảm bảo cập nhật thông tin chính xác và kịp thời.
Kết Luận
Hộ kinh doanh cá thể là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn khởi nghiệp với quy mô nhỏ, thủ tục đơn giản và chi phí thấp. Tuy nhiên, việc tuân thủ các quy định pháp luật về đăng ký, thuế, và hoạt động kinh doanh là yếu tố then chốt để tránh rủi ro pháp lý. Dựa trên các quy định mới nhất tại Nghị định 01/2021/NĐ-CP, Thông tư 02/2023/TT-BKHĐT, và Nghị định 70/2025/NĐ-CP, Mẫu Văn Bản khuyến nghị bạn chuẩn bị kỹ hồ sơ, sử dụng các dịch vụ tư vấn pháp lý uy tín, và tận dụng công nghệ để đăng ký trực tuyến. Đội ngũ luật sư của chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn trong mọi giai đoạn, từ đăng ký đến vận hành hộ kinh doanh.