Đề nghị đăng ký hộ kinh doanh
Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam tiếp tục phục hồi và phát triển, với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng năm 2024 tăng 3,16% so với cùng kỳ năm trước, việc thành lập hộ kinh doanh cá thể đang trở thành lựa chọn phổ biến cho các cá nhân và hộ gia đình muốn khởi nghiệp hoặc kinh doanh quy mô nhỏ.
Theo báo cáo của Mẫu Văn Bản, dựa trên các nguồn thông tin pháp lý đáng tin cậy từ năm 2024, số lượng hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh tại các địa phương tăng trung bình 15% so với năm 2023, phản ánh xu hướng khởi nghiệp mạnh mẽ. Bài viết này, được biên soạn bởi đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về thủ tục đề nghị đăng ký hộ kinh doanh theo quy định pháp luật mới nhất, đảm bảo tính chính xác, chuyên sâu và hữu ích.
1. Hộ kinh doanh là gì?
1.1. Định nghĩa hộ kinh doanh
Theo Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh là hình thức kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập, chịu trách nhiệm vô hạn đối với mọi hoạt động kinh doanh. Đây là mô hình phù hợp cho các hoạt động kinh doanh quy mô nhỏ, như cửa hàng bán lẻ, dịch vụ ăn uống, hoặc dạy học thêm. Theo thống kê từ Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (2024), hơn 70% hộ kinh doanh tại Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực thương mại và dịch vụ.
1.2. Đặc điểm pháp lý
Hộ kinh doanh không có tư cách pháp nhân, nghĩa là chủ hộ và các thành viên chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình. Tên hộ kinh doanh phải tuân thủ Điều 88 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, bao gồm cụm từ “Hộ kinh doanh” và tên riêng không trùng lặp trong phạm vi cấp huyện. Ngoài ra, ngành nghề kinh doanh không được thuộc danh mục cấm theo Điều 6 Luật Đầu tư 2020.
Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi, có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền thành lập hộ kinh doanh và có nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh theo quy định.
Mẹo từ luật sư: Khi đặt tên hộ kinh doanh, hãy kiểm tra kỹ trên hệ thống Cổng thông tin Quốc gia về đăng ký kinh doanh để tránh trùng lặp, đồng thời đảm bảo tên phản ánh đúng lĩnh vực kinh doanh để tạo ấn tượng với khách hàng.
>>> Tải ngay mẫu giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh mới nhất tại Mauvanban.vn để đảm bảo hồ sơ chuẩn pháp lý, tiết kiệm thời gian và công sức!
2. Hồ sơ đề nghị đăng ký hộ kinh doanh
2.1. Thành phần hồ sơ
Theo khoản 2 Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP và Phụ lục III-1 Thông tư 02/2023/TT-BKHĐT, hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh bao gồm:
Hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh cá thể bao gồm các giấy tờ sau:
Giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh;
Bản sao hợp lệ CMND/CCCD/hộ chiếu của chủ hộ kinh doanh;
Bản sao hợp đồng thuê nhà, hợp đồng mượn nhà hoặc sổ đỏ đối với trường hợp chủ hộ đứng tên địa chỉ hộ kinh doanh (không cần công chứng).
Trường hợp các thành viên hộ gia đình cùng góp vốn đăng ký hộ kinh doanh thì cần thêm các giấy tờ sau:
Bản sao hợp lệ CMND/CCCD/hộ chiếu của thành viên hộ gia đình;
Bản sao hợp lệ biên bản họp thành viên hộ gia đình về việc thành lập hộ kinh doanh;
Bản sao hợp lệ văn bản ủy quyền của các thành viên hộ gia đình cho một thành viên làm chủ hộ kinh doanh;
Văn bản ủy quyền cho người nộp hồ sơ (nếu có);
Bản sao hợp lệ chứng chỉ hành nghề (nếu có).
2.2. Lưu ý khi chuẩn bị hồ sơ
Theo báo cáo của chúng tôi, khoảng 20% hồ sơ đăng ký bị trả lại do thiếu giấy tờ hoặc thông tin không chính xác. Để tránh tình trạng này, hãy đảm bảo:
Kê khai đầy đủ mã ngành cấp bốn theo Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam cho ngành nghề chính.
Địa chỉ trụ sở phải thuộc quyền sở hữu hoặc sử dụng hợp pháp, kèm giấy tờ chứng minh (hợp đồng thuê nhà, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất).
Nộp lệ phí đăng ký (50.000–100.000 đồng tùy địa phương, theo Thông tư 85/2019/TT-BTC).
Mẹo từ luật sư: Sử dụng chữ ký số để nộp hồ sơ trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia, giúp tiết kiệm thời gian và giảm thiểu sai sót. Hãy kiểm tra kỹ thông tin trước khi nộp để tránh phải bổ sung hồ sơ.
>>> Tải mẫu biên bản họp thành viên hộ kinh doanh chuẩn pháp lý tại Mauvanban.vn để hoàn thiện hồ sơ nhanh chóng và chính xác!
3. Quy trình đăng ký hộ kinh doanh
3.1. Các bước thực hiện
Theo Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy trình đăng ký hộ kinh doanh bao gồm:
Chuẩn bị hồ sơ: Soạn thảo giấy đề nghị và các tài liệu liên quan.
Nộp hồ sơ: Nộp trực tiếp tại Phòng Tài chính – Kế hoạch thuộc UBND cấp huyện hoặc qua trực tuyến tại Cổng thông tin Quốc gia về đăng ký kinh doanh.
Xử lý hồ sơ: Cơ quan đăng ký kiểm tra và cấp Giấy chứng nhận trong 3 ngày làm việc nếu hồ sơ hợp lệ. Nếu không, thông báo sửa đổi sẽ được gửi trong cùng thời hạn.
Nhận kết quả: Nhận Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và thông báo mã số thuế.
3.2. Đăng ký trực tuyến
Theo thống kê từ Cổng Dịch vụ công Quốc gia, 60% hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh năm 2024 được nộp trực tuyến, tăng 25% so với năm 2023, nhờ cải cách thủ tục hành chính. Hồ sơ trực tuyến cần xác thực bằng chữ ký số và đảm bảo thông tin khớp với bản giấy.
Mẹo từ luật sư: Nếu ủy quyền cho người khác nộp hồ sơ, hãy chuẩn bị văn bản ủy quyền rõ ràng, kèm giấy tờ pháp lý của người được ủy quyền để tránh rủi ro pháp lý.
>>> Tải mẫu văn bản ủy quyền đăng ký hộ kinh doanh tại Mauvanban.vn để đảm bảo thủ tục ủy quyền đúng quy định và chuyên nghiệp!
4. Điều kiện để được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh
4.1. Yêu cầu pháp lý
Theo khoản 2 Điều 87 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh được cấp Giấy chứng nhận khi đáp ứng:
Ngành nghề kinh doanh không thuộc danh mục cấm (Điều 6 Luật Đầu tư 2020).
Tên hộ kinh doanh tuân thủ quy định tại Điều 88 Nghị định 01/2021/NĐ-CP.
Hồ sơ hợp lệ và nộp đủ lệ phí.
4.2. Ngành nghề kinh doanh có điều kiện
Đối với ngành nghề có điều kiện (Phụ lục IV Luật Đầu tư 2020), hộ kinh doanh phải đáp ứng các yêu cầu cụ thể, như chứng chỉ hành nghề dược khi kinh doanh tiệm thuốc. Theo báo cáo của chúng tôi, 30% trường hợp bị từ chối cấp phép do không đáp ứng điều kiện ngành nghề.
Mẹo từ luật sư: Tra cứu kỹ danh mục ngành nghề có điều kiện trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp để chuẩn bị đầy đủ chứng chỉ hoặc giấy phép con trước khi nộp hồ sơ.
>>> Tải danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện tại Mauvanban.vn để kiểm tra và chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, chính xác!
5. Những lưu ý quan trọng khi đăng ký hộ kinh doanh
Lưu ý về đối tượng được đăng ký
Theo Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP có nêu rõ, các đối tượng được quyền thành lập hộ kinh doanh cá thể là cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Người đại diện các thành viên hộ gia đình đứng tên trên giấy phép kinh doanh là chủ hộ kinh doanh.
Một người chỉ đứng tên duy nhất một hộ kinh doanh, xét trên phạm vi cả nước. Nếu người này đã là chủ một hộ kinh doanh trước đó, mặc dù không kinh doanh từ rất lâu rồi nhưng vẫn chưa tiến hành giải thể thì người này không thể đứng tên trên hộ kinh doanh mới (muốn đăng ký hộ kinh doanh mới phải giải thể hộ kinh doanh cũ).
Lưu ý về cách đặt tên hộ kinh doanh
Cũng giống như thành lập doanh nghiệp, hộ kinh doanh cũng có tên gọi riêng.
Tên hộ kinh doanh bao gồm 2 thành tố: "Hộ kinh doanh + Tên riêng của hộ kinh doanh".
Tên hộ kinh doanh không được sử dụng cụm từ “công ty”, “doanh nghiệp” vì dễ gây nhầm lẫn với loại hình doanh nghiệp.
Tên riêng hộ kinh doanh không được trùng với tên riêng của những hộ kinh doanh khác đã đăng ký trong phạm vi cấp huyện.
Không sử dụng tiếng anh để đặt tên cho HKD. Nếu sử dụng phải đảm bảo giữa các ký tự có dấu chấm đi kèm.
Ví dụ: Hộ kinh doanh E.M.I.L.Y.
Thực tế, đối với các cửa hàng buôn bán tự phát (chưa thông qua việc đăng ký hộ kinh doanh) khi thực hiện thủ tục đăng ký HKD thì tên cửa hàng cũ có thể phải thay đổi hoặc không. Thay đổi trong trường hợp tên cửa hàng đã được một HKD khác đăng ký trước và ngược lại, nếu tên cửa hàng chưa có HKD nào đăng ký thì bạn vẫn được quyền đăng ký tên đó. Để chắc chắn tên HKD của mình có được chấp thuận không thì khi nộp hồ sơ lên UBND quận/huyện sẽ rõ.
Lưu ý về địa điểm đăng ký kinh doanh
Địa điểm kinh doanh của hộ kinh doanh là nơi hộ kinh doanh thực hiện hoạt động kinh doanh. Một hộ kinh doanh có thể hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm nhưng phải chọn một địa điểm để đăng ký trụ sở hộ kinh doanh và phải thông báo cho Cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường nơi tiến hành hoạt động kinh doanh đối với các địa điểm kinh doanh còn lại.
Trường hợp địa chỉ này là nhà thuê hoặc mượn thì cần xác minh rõ tại địa chỉ này từ trước đến nay đã có ai thành lập HKD ở đây chưa? Nếu có thì họ đã giải thể HKD này chưa? Để xác minh được điều này, cần yêu cầu chủ nhà lên UBND quận/huyện để hỏi. Trường hợp có HKD mà chưa giải thể thì chủ nhà có thể lên UBND quận yêu cầu giải thể HKD này với lý do chủ HKD đã bỏ đi và không còn hoạt động ở đây nữa.
+) Địa chỉ đăng ký HKD tuyệt đối không được là chung cư (trừ trường hợp hộ kinh doanh với mục đích cho thuê nhà để ở).
+) Địa chỉ đang nằm trong khu quy hoạch của nhà nước thì không được thành lập HKD.
Lưu ý về vốn điều lệ khi đăng ký hộ kinh doanh cá thể
Hiện nay luật không quy định số vốn tối thiểu hay tối đa đối với HKD. Do vậy, đăng ký số vốn bao nhiêu là tùy thuộc khả năng của mỗi người và quy mô, ngành nghề người đăng ký hướng đến. Tuy nhiên cần lưu ý: Việc chịu trách nhiệm về rủi ro của HKD là chịu trách nhiệm vô hạn (chịu trách nhiệm trên tất cả tài sản có được). Nên khi quyết định đăng ký HKD thì cần phải cân nhắc về tính rủi ro sau này. Nếu việc kinh doanh không thuận lợi, bạn phải chịu trách nhiệm trên tất cả tài sản mình có chứ không chỉ là chịu trách nhiệm trên số vốn bạn đăng ký.
Ngoài ra, hộ kinh doanh cũng nên đăng ký vốn thấp, không nên đăng ký vốn cao vì cơ quan thuế sẽ dựa vào 3 điều kiện sau để áp mức thuế khoán hàng tháng cho hộ kinh doanh:
Vốn cao hay thấp;
Địa điểm kinh doanh thuộc khu sầm uất, có địa thế thuận lợi, mặt tiền hay trong hẻm;
Mặt hàng của hộ kinh doanh thuộc diện có khả năng tiêu thụ tốt hay không.
Bạn có thể xem thêm về các loại thuế và cách tính thuế cho hộ kinh doanh cá thể, thường phụ thuộc vào doanh thu hàng năm chứ không có một mức cố định.
Lưu ý về số lượng lao động tối đa của hộ kinh doanh
Theo quy định trước đây, số lượng lao động tối đa mà hộ kinh doanh cá thể được phép sử dụng là 9 lao động. Tuy nhiên, với Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh không còn bị giới hạn số lượng lao động nữa.
Lưu ý về ngành nghề đăng ký kinh doanh
Hộ kinh doanh được quyền đăng ký nhiều ngành, nghề mà pháp luật không cấm.
Hộ kinh doanh được kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện kể từ khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật nhưng phải đảm bảo đảm bảo đáp ứng các điều kiện đó trong suốt quá trình hoạt động.
Muốn kinh doanh ngành nào thì khi đăng ký thành lập, ghi ngành nghề, nghề đó trên giấy đề nghị đăng ký hộ kinh doanh hoặc lựa chọn mã ngành nghề muốn đăng ký nếu làm thủ tục đăng ký online.
Lưu ý về giấy tờ cần có để đăng ký hộ kinh doanh
Hợp đồng thuê nhà hoặc mượn nhà giữa chủ nhà và chủ hộ kinh doanh phải được ký trực tiếp, không thông qua trung gian;
Sao y công chứng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
2 bản sao y công chứng CMND/CCCD của chủ hộ và các thành viên hộ gia đình cùng góp vốn thành lập hộ kinh doanh (nếu có);
Các chứng chỉ bằng cấp đối với ngành nghề có điều kiện (sao y công chứng).
>>> Tải mẫu tờ khai thuế cho hộ kinh doanh tại Mauvanban.vn để chuẩn bị đầy đủ nghĩa vụ thuế một cách chuyên nghiệp!
Kết luận
Việc đăng ký hộ kinh doanh là bước khởi đầu quan trọng để hợp pháp hóa hoạt động kinh doanh, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ trước pháp luật. Với các quy định mới nhất từ Nghị định 01/2021/NĐ-CP và Thông tư 02/2023/TT-BKHĐT, quy trình này đã được đơn giản hóa, đặc biệt qua kênh trực tuyến. Tuy nhiên, để tránh rủi ro pháp lý, việc chuẩn bị hồ sơ chính xác và tuân thủ các điều kiện pháp luật là tối quan trọng. Đội ngũ luật sư của Mẫu Văn Bản khuyến nghị quý khách hàng kiểm tra kỹ lưỡng thông tin và tận dụng các dịch vụ hỗ trợ pháp lý uy tín.