Chia tách doanh nghiệp theo quy định pháp luật mới nhất

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam không ngừng phát triển, việc tái cấu trúc doanh nghiệp thông qua chia tách doanh nghiệp đã trở thành một chiến lược quan trọng giúp các công ty tối ưu hóa hoạt động, nâng cao hiệu quả quản lý và giải quyết mâu thuẫn nội bộ. Theo thống kê từ Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp, trong năm 2024, có hơn 3.500 trường hợp doanh nghiệp tại Việt Nam thực hiện chia tách, tăng 12% so với năm 2023, cho thấy xu hướng tái cơ cấu ngày càng phổ biến. Bài viết này, được soạn thảo bởi đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm của Mẫu Văn bản, sẽ cung cấp thông tin chi tiết về thủ tục chia tách doanh nghiệp, quy trình chia tách doanh nghiệp, và các mẹo pháp lý giúp doanh nghiệp thực hiện thành công, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật mới nhất theo Luật Doanh nghiệp 2020 và các văn bản hướng dẫn liên quan.

Hiểu biết khái niệm chia tách doanh nghiệp

Chia và tách doanh nghiệp là gì?

Chia doanh nghiệp hay chính xác là chia công ty được hiểu là việc công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần có thể chia các tài sản, quyền và nghĩa vụ, thành viên, cổ đông của công ty hiện có (công ty bị chia) để thành lập 02/nhiều công ty mới (theo khoản 1 Điều 198 Luật Doanh nghiệp năm 2020).

Còn tách doanh nghiệp (tách công ty) là việc công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần chuyển một phần tài sản, quyền, nghĩa vụ, thành viên, cổ đông của công ty hiện có (công ty bị tách) để thành lập 01/một số công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần mới (công ty được tách) nhưng công ty bị tách vẫn tồn tại.

Qua đây, có thể thấy, hoạt động chia, tách doanh nghiệp chỉ áp dụng với các loại hình công ty chịu trách nhiệm hữu hạn về tài sản là công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần.

Điểm giống nhau giữa chia và tách doanh nghiệp

- Đều là những hình thức tổ chức lại doanh nghiệp;

- Đối tượng chia, tách doanh nghiệp là loại hình công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn. Và các công ty mới sau khi bị chia, tách sẽ cùng loại hình với công ty trước đó;

- Sau khi chia, tách, các công ty mới phải liên đới vẫn phải có trách nhiệm với công ty trước đó. Các khoản nợ, hợp đồng lao động, nghĩa vụ tài chính đều cùng chịu trách nhiệm chung;

- Thủ tục chia, tách doanh nghiệp đều tương tự như nhau, hồ sơ nộp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính, cụ thể:

+ Hội đồng thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc Đại hội đồng cổ đông của công ty bị chia thông qua nghị quyết, quyết định chia công ty theo quy định của Luật này và Điều lệ công ty;

+ Thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc cổ đông của công ty mới được thành lập thông qua Điều lệ, bầu hoặc bổ nhiệm Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và tiến hành đăng ký doanh nghiệp theo quy định của Luật này;

+ Sau khi thực hiện xong thủ tục, Phòng Đăng ký kinh doanh nơi công ty bị chia, bị hợp nhất, bị sáp nhập đặt trụ sở chính gửi thông tin cho Cơ quan thuế. Cơ quan thuế có trách nhiệm gửi thông tin cho Phòng đăng ký kinh doanh về việc doanh nghiệp đã hoàn thành việc quyết toán và chuyển giao nghĩa vụ thuế.

Phân biệt chia và tách doanh nghiệp

Mẹo từ luật sư: Trước khi quyết định chia hoặc tách, doanh nghiệp cần đánh giá kỹ lưỡng mục tiêu tái cấu trúc và tham khảo ý kiến luật sư để lựa chọn hình thức phù hợp, tránh rủi ro pháp lý liên quan đến nợ hoặc tranh chấp cổ đông.

>>> Để hỗ trợ soạn thảo các văn bản pháp lý chính xác, hãy tải mẫu nghị quyết chia tách doanh nghiệp tại Mauvanban.vn để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật mới nhất.

Các phương thức chia tách doanh nghiệp

Phương thức chia doanh nghiệp

Theo Điều 198 Luật Doanh nghiệp 2020, chia doanh nghiệp có thể được thực hiện qua các phương thức sau:

1. Chia theo tỷ lệ sở hữu: Một phần vốn góp hoặc cổ phần của các thành viên/cổ đông cùng tài sản tương ứng được chuyển sang các công ty mới theo tỷ lệ sở hữu trong công ty bị chia.

2. Chuyển toàn bộ vốn góp/cổ phần: Toàn bộ phần vốn góp hoặc cổ phần của một số thành viên/cổ đông cùng tài sản tương ứng được chuyển sang công ty mới.

3. Kết hợp cả hai phương thức: Doanh nghiệp có thể áp dụng đồng thời cả hai cách trên.

Phương thức tách doanh nghiệp

Tương tự, theo Điều 199 Luật Doanh nghiệp 2020, tách doanh nghiệp cũng có ba phương thức:

1. Tách theo tỷ lệ sở hữu: Một phần vốn góp/cổ phần và tài sản tương ứng được chuyển sang công ty mới theo tỷ lệ sở hữu.

2. Tách toàn bộ vốn góp/cổ phần: Toàn bộ vốn góp/cổ phần của một số thành viên/cổ đông được chuyển sang công ty mới.

3. Kết hợp cả hai: Kết hợp cả hai phương thức trên.

Mẹo từ luật sư: Doanh nghiệp nên lập kế hoạch phân chia tài sản chi tiết, bao gồm định giá tài sản và xác định rõ tỷ lệ vốn góp/cổ phần chuyển giao. Việc này giúp tránh tranh chấp sau khi chia tách. Hãy đảm bảo có sự đồng thuận của Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông thông qua nghị quyết.

>>> Để chuẩn bị hồ sơ pháp lý đầy đủ, hãy tải mẫu biên bản họp Đại hội đồng cổ đông về chia tách doanh nghiệp tại Mauvanban.vn để tối ưu hóa quy trình.

Quy trình thực hiện chia tách doanh nghiệp theo pháp luật

Hồ sơ chia tách doanh nghiệp

Theo quy định về hồ sơ tách doanh nghiệp tại Điều 25 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định hồ sơ đăng ký doanh nghiệp đối với các công ty được thành lập trên cơ sở chia, tách, hợp nhất công ty như sau:

- Bản sao Biên bản họp Đại hội đồng cổ đông về việc tách công ty;

- Nghị quyết, quyết định của Đại hội đồng cổ đông về việc tách công ty. Nghị quyết, quyết định phải thể hiện rõ các nội dung sau:

• Tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty bị tách;

• Tên công ty được tách sẽ thành lập;

• Phương án sử dụng lao động;

• Cách thức tách công ty;

• Giá trị tài sản, quyền và nghĩa vụ được chuyển từ công ty bị tách sang công ty được tách;

• Thời hạn thực hiện tách công ty.

- Hồ sơ đăng ký doanh nghiệp của công ty được tách.

Quy trình thực hiện chia tách doanh nghiệp

Bước 1: Thông qua nghị quyết chia tách

Theo Điều 25 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, Hội đồng thành viên, chủ sở hữu công ty hoặc Đại hội đồng cổ đông phải thông qua nghị quyết chia hoặc tách doanh nghiệp. Nghị quyết này cần bao gồm:

• Tên, địa chỉ trụ sở chính của công ty bị chia/tách.

• Tên các công ty mới sẽ thành lập.

• Nguyên tắc và phương án phân chia tài sản, quyền, nghĩa vụ.

• Phương án sử dụng lao động.

• Thời hạn thực hiện chia tách.

Mẹo từ luật sư: Nghị quyết cần được gửi đến tất cả chủ nợ và thông báo cho người lao động trong vòng 15 ngày kể từ ngày thông qua, nhằm đảm bảo tính minh bạch và tránh tranh chấp pháp lý.

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký doanh nghiệp

Hồ sơ đăng ký doanh nghiệp cho các công ty mới bao gồm:

• Đơn đề nghị đăng ký doanh nghiệp.

• Dự thảo điều lệ công ty mới.

• Danh sách thành viên/cổ đông sáng lập.

• Bản sao hợp lệ Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp của công ty bị chia/tách.

• Nghị quyết và biên bản họp về việc chia/tách.

Bước 3: Nộp hồ sơ và đăng ký kinh doanh

Hồ sơ được nộp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi công ty đặt trụ sở. Theo thống kê từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư, thời gian xử lý hồ sơ thường kéo dài từ 3-5 ngày làm việc nếu hồ sơ hợp lệ.

Mẹo từ luật sư: Doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ lưỡng hồ sơ trước khi nộp để tránh bổ sung, sửa đổi, làm kéo dài thời gian xử lý. Trong trường hợp tách doanh nghiệp, công ty bị tách phải đồng thời đăng ký thay đổi vốn điều lệ và số lượng thành viên/cổ đông.

Hướng dẫn nộp và nhận kết quả hồ sơ

Doanh nghiệp nộp hồ sơ bằng một trong ba cách:

- Nộp tại Bộ phận một cửa của Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT (Phòng ĐKKD) tỉnh/ thành phố nơi đặt chi nhánh;

- Nộp qua dịch vụ bưu chính;

- Nộp hồ sơ online tại website Cổng thông tin Quốc gia về Đăng ký Doanh nghiệp; nộp phí, lệ phí và nhận giấy biên nhận giải quyết hồ sơ.

*Phí, lệ phí thực hiện thủ tục: 150.000 đồng/lượt (Gồm Lệ phí đăng ký doanh nghiệp và Phí công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp). Doanh nghiệp có thể chọn nộp trực tiếp tại Phòng ĐKKD, hoặc chuyển vào tài khoản của Phòng ĐKKD hoặc sử dụng dịch vụ thanh toán điện tử. Thời điểm nộp phí, lệ phí: Khi nộp hồ sơ.

Nếu nộp hồ sơ qua mạng, doanh nghiệp sẽ được miễn lệ phí đăng ký doanh nghiệp.

>>> Để đảm bảo hồ sơ chính xác, hãy tải mẫu đơn đề nghị đăng ký doanh nghiệp tại Mauvanban.vn để tiết kiệm thời gian và chi phí.

Trách nhiệm pháp lý sau chia tách

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, sau khi chia hoặc tách:

Lưu ý sau khi tách công ty cổ phần

• Công ty bị tách phải đăng ký thay đổi vốn điều lệ, số lượng thành viên, cổ đông tương ứng với phần vốn góp, cổ phần và số lượng thành viên, cổ đông giảm xuống (nếu có);

• Công ty bị tách và công ty mới phải cùng liên đới chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ, khoản nợ chưa thanh toán, hợp đồng lao động và nghĩa vụ tài sản khác của công ty bị tách hoặc thỏa thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động (trừ khi có thỏa thuận khác);

• Công ty được tách chỉ có thể chọn loại hình công ty cổ phần hoặc trách nhiệm hữu hạn để đăng ký;

• Công ty mới phải mua chữ ký số, khắc dấu công ty, mua hóa đơn, nộp thuế môn bài và tờ khai; lắp và treo biển tên công ty v.v.

Báo cáo của chúng tôi ghi nhận rằng, trong năm 2024, khoảng 15% trường hợp chia tách doanh nghiệp gặp tranh chấp do thiếu thỏa thuận rõ ràng với chủ nợ.

Mẹo từ luật sư: Doanh nghiệp nên thương thảo và ký kết thỏa thuận với chủ nợ trước khi thực hiện chia tách để tránh rủi ro kiện tụng hoặc yêu cầu phá sản từ chủ nợ. Một hợp đồng thỏa thuận rõ ràng sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của tất cả các bên.

>>> Để soạn thảo hợp đồng thỏa thuận với chủ nợ, hãy tải mẫu hợp đồng tại Mauvanban.vn để đảm bảo tính pháp lý và chuyên nghiệp.

Rủi ro pháp lý và cách phòng ngừa

Rủi ro thường gặp

1. Tranh chấp cổ đông/thành viên: Mâu thuẫn về phân chia tài sản hoặc tỷ lệ vốn góp.

2. Nợ chưa thanh toán: Chủ nợ có thể yêu cầu Tòa án mở thủ tục phá sản nếu không đạt được thỏa thuận.

3. Sai sót hồ sơ: Hồ sơ không đầy đủ hoặc không tuân thủ quy định pháp luật dẫn đến bị từ chối.

Cách phòng ngừa

• Tham vấn luật sư: Hợp tác với luật sư chuyên môn để đảm bảo quy trình tuân thủ pháp luật.

• Định giá tài sản minh bạch: Sử dụng dịch vụ định giá độc lập để xác định giá trị tài sản chuyển giao.

• Thỏa thuận rõ ràng: Lập văn bản thỏa thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động trước khi chia tách.

Mẹo từ luật sư: Doanh nghiệp nên lưu trữ toàn bộ tài liệu liên quan đến quá trình chia tách, bao gồm biên bản họp và nghị quyết, để làm bằng chứng trong trường hợp phát sinh tranh chấp.

>>> Để chuẩn bị biên bản thỏa thuận pháp lý, hãy tải mẫu biên bản tại Mauvanban.vn để đảm bảo tính minh bạch và chuyên nghiệp.

Kết luận

Chia tách doanh nghiệp là một giải pháp chiến lược giúp doanh nghiệp tái cấu trúc hiệu quả, nhưng đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về pháp luật và quy trình thực hiện. Với các quy định mới nhất từ Luật Doanh nghiệp 2020 và Nghị định 01/2021/NĐ-CP, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ, nghị quyết và thỏa thuận với các bên liên quan để tránh rủi ro pháp lý. Đội ngũ luật sư của Mẫu Văn Bản khuyến nghị doanh nghiệp nên hợp tác với các chuyên gia pháp lý để đảm bảo quy trình thủ tục chia tách doanh nghiệp được thực hiện chính xác và hiệu quả.