Thuê đất công ích: Quy định pháp luật và lưu ý quan trọng cần biết
Thuê đất công ích là hoạt động phổ biến tại nhiều địa phương, đặc biệt trong bối cảnh quỹ đất nông nghiệp đang được khai thác nhằm phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, việc thuê và sử dụng loại đất này tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nếu không hiểu rõ các quy định của pháp luật.
Trong bài viết dưới đây, Mauvanban.vn sẽ phân tích khái niệm đất công ích, điều kiện và trình tự thủ tục thuê đất, cũng như những lưu ý quan trọng để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên khi tham gia giao dịch thuê đất công ích.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải về Hợp đồng thuê đất công ích cập nhật mới nhất, dùng được trong mọi trường hợp.
Tổng quan về Thuê đất công ích
Đất công ích là gì?
Trước đây, khoản 1 Điều 132 Luật Đất đai 2013 (đã hết hiệu lực) quy định, đất công ích được hiểu là quỹ đất nông nghiệp được lấy từ không quá 5% tổng diện tích đất trồng cây lâu năm, đất trồng cây hàng năm và đất nuôi trồng thủy sản để phục vụ cho các nhu cầu công ích của địa phương.
Tuy nhiên, từ 01/8/2024, Luật Đất đai 2024 đã không còn quy định quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích không quá 5% tổng diện tích đất trồng cây hàng năm, đất trồng cây lâu năm, đất nuôi trồng thủy sản.
Thay vào đó, Luật Đất đai 2024 quy định, quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích đã được lập theo quy định của pháp luật về đất đai qua các thời kỳ thì tiếp tục được sử dụng để phục vụ cho các nhu cầu công ích của địa phương.
Cụ thể, Điều 179 Luật Đất đai 2024 có quy định về Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích như sau:
Điều 179. Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích
1. Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích đã được lập theo quy định của pháp luật về đất đai qua các thời kỳ thì tiếp tục được sử dụng để phục vụ cho các nhu cầu công ích của địa phương.
2. Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn để sử dụng vào các mục đích sau đây:
a) Xây dựng các công trình văn hóa, thể dục thể thao, vui chơi, giải trí công cộng, y tế, giáo dục, chợ, nghĩa trang và các công trình công cộng khác do Ủy ban nhân dân cấp xã đầu tư, quản lý, sử dụng; xây dựng nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết;
b) Bồi thường cho người có đất thu hồi khi xây dựng các công trình quy định tại điểm a khoản này.
Như vậy, bản chất đất công ích vẫn là đất tại quỹ đất nông nghiệp ở địa phương sử dụng cho mục đích công ích như Luật cũ. Tuy nhiên, Luật mới không còn đề cập về diện tích tối đa của đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích như trước đây nữa.
Ngoài ra, tại khoản 2 Điều 179 Luật Đất đai 2024 quy định đất công ích được sử dụng vào các mục đích sau:
Xây dựng các công trình văn hóa, thể dục thể thao, vui chơi, giải trí công cộng, y tế, giáo dục, chợ, nghĩa trang và các công trình công cộng khác do Ủy ban nhân dân cấp xã đầu tư, quản lý, sử dụng; xây dựng nhà tình nghĩa, nhà tình thương, nhà đại đoàn kết;
Bồi thường cho người có đất thu hồi khi xây dựng các công trình công cộng.
Điều kiện cho thuê đất công ích
Theo khoản 3 Điều 179 Luật Đất đai 2024, Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp xã cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích để sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối thì sẽ tiến hành thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất.
Theo đó, trước khi tiến hành giao đất, cho thuê đất trường hợp phải thông qua đấu giá thì cần tuân thủ theo nhiều điều kiện khác nhau được quy định tại Điều 125 Luật Đất đai 2024. Cụ thể:
Thứ nhất, Điều kiện để tiến hành đấu giá quyền sử dụng đất
Đất đã được thu hồi và hoàn thành bồi thường, hỗ trợ, tái định cư hoặc không phải bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Đất thuộc khu vực dự án có hạ tầng giao thông đã được kết nối.
Nằm trong kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện đã được phê duyệt vào mục đích sử dụng để đấu giá quyền sử dụng đất (trừ trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất đối với đất quy định tại điểm e khoản 1 Điều 217 Luật Đất đai 2024).
Có quy hoạch chi tiết 1/500 được cơ quan nhà nước có thẩm quyền tổ chức lập và phê duyệt với dự án đầu tư xây dựng nhà ở.
Có phương án đấu giá quyền sử dụng đất đã được phê duyệt.
Thứ hai, Tổ chức tham gia đấu giá quyền sử dụng đất phải có đủ các điều kiện
Thuộc đối tượng được Nhà nước giao đất, cho thuê đất.
Bảo đảm các điều kiện quy định tại Điều 122 Luật Đất đai 2024 với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư và có năng lực, kinh nghiệm trong việc phát triển dự án;
Các điều kiện khác theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản.
Thứ ba, Cá nhân tham gia đấu giá quyền sử dụng đất
Thuộc đối tượng được Nhà nước giao đất, cho thuê đất quy định tại Điều 119, Điều 120 Luật Đất đai 2024;
Điều kiện theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản.
Thời hạn cho thuê đất công ích là bao lâu?
Khoản 3 Điều 179 Luật Đất đai 2024 quy định quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích như sau:
Điều 179. Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích
3. Đối với diện tích đất chưa sử dụng vào các mục đích quy định tại khoản 2 Điều này thì Ủy ban nhân dân cấp xã cho cá nhân tại địa phương thuê để sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản theo hình thức đấu giá. Thời hạn sử dụng đất đối với mỗi lần thuê không quá 10 năm.
4. Quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn do Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất quản lý, sử dụng theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Như vậy, đối với diện tích quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn chưa sử dụng vào các mục đích thì Ủy ban nhân dân cấp xã cho cá nhân tại địa phương thuê để sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản theo hình thức đấu giá.
Tuy nhiên, thời hạn sử dụng đất đối với mỗi lần thuê không quá 10 năm theo quy định của pháp luật.
Quy trình cho thuê đất công ích
Tùy từng địa phương cụ thể từng bước của thủ tục cho thuê đất công ích có thể là khác nhau. Tuy nhiên, về cơ bản quy trình cho thuê đất công ích bao gồm những bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
Để được cho thuê đất công ích, hộ gia đình hoặc cá nhân cần phải thông qua hình thức đấu giá để cho thuê. Do đó, người có yêu cầu xin thuê đất công ích cần chuẩn bị hồ sơ xin tham gia đấu giá bao gồm: Đơn xin thuê đất; Phương án sử dụng đất (nếu có).
Sau đó, người có yêu cầu cần nộp hồ sơ tại Ủy ban nhân dân cấp xã.
Bước 2: Cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết hồ sơ
Căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì cơ quan tài nguyên & môi trường tại địa phương thực hiện lập phương án đấu giá và trình Ủy ban nhân dân phê duyệt.
Bước 3: Tổ chức đấu giá
Bước 4: Công nhận kết quả đấu giá
Trường hợp anh/chị là người trúng đấu giá quyền sử dụng đất thì sẽ được Ủy ban nhân dân cấp xã ban hành quyết định công nhận kết quả trúng đấu giá
Bước 5: Người trúng đấu giá thực hiện các nghĩa vụ tài chính
Bước 6: Ký hợp đồng thuê đất công ích.
>>> Truy cập Mauvanban.vn để tải về Hợp đồng thuê đất công ích cập nhật mới nhất, dùng được trong mọi trường hợp.
Việc thuê đất công ích là một giải pháp phù hợp để người dân và doanh nghiệp khai thác hiệu quả quỹ đất do Nhà nước quản lý, phục vụ mục đích sản xuất nông nghiệp hoặc phát triển kinh tế tại địa phương. Tuy nhiên, do đây là loại đất có tính chất đặc thù và chịu sự điều chỉnh chặt chẽ của pháp luật, người thuê cần nắm rõ quy trình, điều kiện và quyền – nghĩa vụ của mình trong suốt quá trình sử dụng đất.
Đồng thời, việc lập hợp đồng thuê đất công ích rõ ràng, minh bạch, đúng mẫu và đúng thẩm quyền là yếu tố then chốt giúp hạn chế tranh chấp và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.
Để tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo tính pháp lý, bạn có thể truy cập website Mauvanban.vn để tải về các mẫu đơn, hợp đồng và giấy tờ liên quan đến đất đai được biên soạn bởi đội ngũ luật sư chuyên môn. Đây là giải pháp hiệu quả, an toàn và tiện lợi dành cho mọi đối tượng có nhu cầu thực hiện thủ tục hành chính đất đai.